ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΑΤΖΗ – ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΙΑΡΑ

03/16/2010 1:12:00 PM

ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΑΤΖΗ – ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΙΑΡΑ

(ΣΥΜΒΟΛΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΧΑΙΡΕΤΗ)

Προκειμένης τής Επαναστάσεως του 1841 (Χαιρέτη) ο τότε καθη­γητής της Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχαήλ Αποστο­λίδης ο από Χανίων, έγραψεν εις τον Χατζή – Ανδρέα  Κριαρά (1765 – 1872)  και του εζήτησε να συμμετάσχη του αρχομένου αγώνος. «Διότι, ( του έγραφε)  ηγηθείς συ τής Επαναστάσεως προ δεκαετίας, θα ήτο περίεργον να μην δεχθής και νυν να βοηθήσης τον έντιμον αγώνα..,»..

Ό Κριαράς απήντησεν, εις τον μετά ικανά έτη γενόμενον και Μιτροπολίτην Αθηνών Μιχαήλ, δια της ακολούθου επιστολής του, λίαν ενδιαφρερούσης από πάσης πλευράς, λόγω των διεθνών συνθηκών τι εποχής εκείνης, εν πολλοίς προσομοιαζουσών προς τας σημερινάς

Εν Σύρο τη 18 Μαρτίου 1841

Πανιερώτατε Δέσποτα !

Η επιστολή σου της 15ης Φεβρουαρίου, με εύρεν ασθενούντα, και ούτω πώς, δεν ηδυνήθην να δώσω απόκρισιν εν καιρώ τω πρέποντι. Ταύτην, σπεύδω να δώσω σήμερον δια χειρός του γαμβρού μου Χαραλ. Βορδουμπάκη 3 όστις προλαβόντως έγραψε και εις τον Ρούσοι και εις τον Πωλογεωργάκη δια να ανοίξουν τους οφθαλμούς των και άντικρύσωσι την σημερινήν κατάσταπιν.

Μοι γράφεις, Πανιερώτατε, οτι δεν είναι ορθόν να αγνοώ την κινησιν, άλλα ότι πρέπει και εγώ να κινηθώ και να παρακινήσω μάλιστα και όλους τους συμπατριώτας μου,   εδώ και εις την Πατρίδα, να κινηθούν όλοι, διότι οι άλλοι δεν θέλουν να κινήσουν αν δεν κάνουν την αρχήν οι Σφακιανοί. Ή Πανιέρότης σου, ας μοί επιτρέψη με όλον το σέβας όπερ οφείλω εις το αξίωμα σου να είπω την καθαράν αλήθειαν αύτη δε είναι, οτι οι Σφακιανοί έπραξαν, παντού όπου ευρέθησαν κατά την μεγάλην Έπανάατασιν, πάντοτε το καθήκον των. Και τι απεκόμισαν; Ύβρεις και θυσίας και ουδέν άλλο. Οι Σφακιανοί ηγηθέντες κατά την επανάστασιν πρώτοι, διότι  ουδείς εκίνει αν αυτοί δεν εσηκώνοντο πρώτοι, είδον τάς περιουσίας των να καταστρέφονται και τα καλύτερα τέκνα των να γίνονται βορά του κατακτητου. Όπως  δε όλοι γνωρίζουν, όπου ναι αν ευρέθησαν, ουδεμιάς βοηθείας έτυχον από τους άλλους Κρήτας, πλην ολίγων εξαιρέσεων.   Πώς λοιπόν θέλετε σήμερον να ξεσηκωθούν πάλιν πρώτοι αυτοί; Εγώ θα έλεγον να συνεννοηθούν πρώτα με όλους τους πρώτους των άλλων επαρχιών και αφού δεχθούν να ξεσηκωθούν ολοι, να υπογράψουν ένα σύμφωνον  και τότε μάλιστα, οι Σφακιανοί να σηκωθούν αμέσως και πρώτοι. Άλλά να παροτρύνω εγώ τους συνεπαρχιώτας μου εις νέαν αιματοχυσίαν, και κα­τόπιν να έγκαταλειφθώσι μόνοι των εις τον άπελπιν αγώνα, ουδέποτε θα πράξω τούτο, πριν λάβω εγγυήσεις ικανάς. Επιθυμώ όμως και κάτι άλλο να είπω, διά να δικαιολογήσω διατί δεν απήντησα μέχρι τούδε και εις προλαβούσας παρόμοιας προσκλήσεις του κ. Δαμβέργη, όστις με επεσκέφθη προ καιρόν.

Φρονεί η Πανιερότης σου, ότι κατόπιν των τόσων θυσιών και μόχθων ας κατεβάλομεν, οι συνάδελφοι μου εις την Καγκελλαρίαν και εγώ, κατά την μεγάλην επανάστασιν του Γένους, δεν θά καθίστων πάντα ταύτα δυνατήν την απελευθέρωσιν της Κρήτης, ως εγένετο δια το λοι­πόν Βασίλειον; Λέγω ναι, διότι ουδέν παρελείψαμεν νά πράξωμεν και στρατιωτικώς και πολιτικώς, τελικώς δε ημείς είμεθα οι νικηταί και όχι οι τουρκοαιγύπτιοι. Δυστυχώς όμως ή ευθύνη της εκ νέου δουλώσεως της Κρήτης βαρύνει τους Ευρωπαίους Κυβερνήτας.

0ι ξένοι, Πανιερώνατε, δεν ηθέλησαν ποτέ, παο’ όλας τάς θυσίας μας, την απελευθέρωσιν της Κρήτης. Είμαι δε εις θέσιν να σας δια­βεβαιώσω ότι με κάθε τρόπον ηναντιούντο εις πασάν ενέργειαν και οι Αγγλογάλλοι και οί Ρώσσοι. Εγώ δε ο ίδιος, όταν είδον πόσον καταφόρως παραγνωρίζονται άπο τους διεθνείς προστάτας μας αί θυσίαι τόσων ετών, ηναντιώθην εις την παράδοσιν της Γραμπούσας εις τον Άγαρηνόν, κατόπιν συνεννοήσεως και με τον κ. Κανάρην5, άλλ’ εις μάτην διότι το σχέδιον επροδόθη εις τον άγγλον στόλαρχον .

Ή ασυνειδησία των ευρωπαίων πολιτευόμενων, του Ουελιγκτώνος, τον Μετερνίχου και του Άβερδήνου κετεδίκασαν την τάλαιναν Πατρίδα εις την λαιμητόμον, και ούτω πώς διά της ευρωπαϊκής ασυνειδησίας κατέπεσεν ο φοβερός ούτος τής Ελλάδος προμαχών της Μεσογείου, ον μέ τοσαύτας θυσίας εδημιουργήσαμεν μιά δράξ Σφακιανών εν αρχή5 και είτα όλοι οι Κρήτες ομού.

Τα συμφέροντα των ξένων δεν θέλουν την απελευθέρωσιν της Κρή­της και σήμερον. Χάριν των υλικών και μόνον συμφερόντων τούτων προς τον Σουλτάνον, δεν εδίστασαν νά υπαγάγωσι και πάλιν την τλήμονα Κρήτην, αγωνισθείσαν ολόκληρον δεκαετίαν σκληρώς ύπερ  του δίκαιον και των ανθητυπίνων δικαιωμάτων, εις την πρώτην σκληράν δουλείαν.

Τούτο αυτό θα πσάξωσι και σήμερον, μετά δέκα ακόμη έτη. Νέον αίμα θά χυθή και άνευ σκοπού και αποτελέσματος, διότι ή δι­πλωματία θα εναντιωθή είς πάσαν ενέργειαν όπως και κατά την επα­νάατασιν διά την Ενωσιν. Ταύτα γράφω εις την Πανιερότητά σου διά να δικαιολογήσω την «ψυχράν», ως γράφεις, στάσιν μου εις τον προκείμενον νέον αγώνα, ον θεωρώ άφρονα, άπελπιν και καταστρεπτικόν διά την ήδη κατεστραμμένην Κρήτην, αλλά και διά να επιστήσω την προσοχήν των ηγουμένων τής κινήσεως, εις τον κίνδυνον του νά εξαγριωθή ο Σουλτάνος εναντίον των χριστιανών άνευ θετικού αποτελέ­σματος.

Ως προς εμέ, Πανιερώτατε, σοί λέγω ότι δεν αναπαύομαι εις τάς δάφνας τών δεκαετών πολέμων και θυσιών υπέρ τον Γένους, αναλώσας και περιουσίαν και συγγενείς και φίλους εις τον υπέρτατον αγώνα. Αρκούσαν πικρίαν με επότισαν οι ολιγωρήσαντες εις τον αγώνα και τας θυσίας, οίτινες τώρα αναπαυόμενοι εις το Ανάπλι7 εκτοξεύουσι μύδρους εναντίον των Σφακιανών, οι όποιοι αν δεν έδρον τότε, ούτε έπανάστασις ούτε άλλο τι θά εγίνετο, ίσως δε ακόμη ούτε ελεύθερον Βασίλειον θα υπήρχε σήμερον, διότι ημείς εις την Κρήτην απησχολήσαμεν επί τοσούτα έτη χιλιάδα; και μυριάδα; τουρκοαιγυπτίων, οι ό­ποιοι θα ενέπιπτον άλλως εις Πελοπόννησον με καταστρεπτικά αποτελέσματα. Δεν καταδέχομαι καν να απαντήσω εις τας ύβρεις των εις Α­νάπλι. Ουδέν πλέον επιθυμώ, ούτε επαίνους, ούτε δόξαν μοί είναι αρκετόν ότι έπραξα το καθήκον μου και είμαι ευτυχή; διά τούτο, διό­τι δεν υπάρχει μεγαλύτερα ευτυχία από τον πολίτην ο όποιος τα κοινό διαχειριζόμενος, πράττει το καθήκον του απέναντι τού Γένους κατά συνείδησιν.

Και πώς δεν γνωρίζουν αί θερμοί κεφαλαί, ότι κατά το Συνέδριον τής Ευρώπης παρεστάθη και αντιπρόσωπος τής Κρήτης; Αυτός λοιπόν και διότι ημείς είμεθα οι νικηταί και διά τας θυσίας ημών, παρέστησε κατ’ εξουσιοδότησιν τα δίκαια μας και εζήτησε να περιληφθή και ή τάλαινα Κρήτη εις το Βασίλειον. Νομίζει δε ή Πανιερότης σου, οτι ήτο μικρά ή πικρία και ή απογοήτευσις ην ησθάνθημεν ημείς οι νι­κηταί, όταν ευρέθημεν προ τής κατηγορηματικής αρνήσεως των Ευρωπαίων να ικανοποιήσωσι το δίκαιον μας;

Πώς ζητούσι λοιπόν νυν αι θερμαί κεψαλαί, μετά τόσον αίμα όπερ εχύθη, να αποδυθούν εις νέον αγώνα, μόνον δε διά να θρηνήσωμεν νέα θύματα; Και βεβαίως, ή καρδία μας, παρ’ όλα τα γηρατει, αισθάνεται ακμαίας δυνάμεις διά δράσιν, αλά η φρόνησις μας συγκρα­τεί, διότι τι δυνάμεθα να πράξωμεν εναντίον των ισχυρών, οι όποιοι ασυνειδήτως μας εθυσίασαν; Εύχομαι εις τον Θεόν εξ όλης ψυχής να μην μετανοήσουν δια τούτο, διότι ή περίπτυξις του Αγαρηνού πολλά θά τοις στοίχιση.

Χαιρετίζω την Πανιερότητά σου κ. Μιχαήλ με την ευχήν να ακροασθούν την γνώμην του γέροντος Κριαρά οί φυγομαχήσαντες του Αναπλιού, διά να μην θρηνήση και άλλο αίμα ή Κρήτη, και εκατόμβας θυμάτων, διότι ο χρόνος δεν επέστη ακόμη διά την απελευθέρωσιν, Την γνώμην ταύτην ασπάζεται και δ εδώ κ. Χιλλ και ο Βαψειαδάκης, ο όποιος μάλιστα έγραψε προλαβόντως είς τον κ. Χάλην και λοιπούς.

Της Πανιερότητός σου αφοσιωμένος και πρόθυμος φίλος, κατασπαζόμενος τνν δεξιάν σου.

ΧΑΤΖΗ – ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΡΙΑΡΑΣ


Comments

  1. [...] ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΑΤΖΗ – ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΙΑΡΑ [...]

    Χατζή – Ανδρέας Κριαράς (1765 – 1872) «kriaras.com - March 16, 2010 1:55 pm

  2. [...] ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΑΤΖΗ – ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΙΑΡΑ [...]

    kriaras.com » Blog Archive » Χατζή – Ανδρέας Κριαράς (1765 – 1872) - April 7, 2010 10:50 pm

Leave a comment
Name (required)
Mail (will not be published) (required)
Website

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>