Ιωάννης Βλάχος (Δασκαλογιάννης) ιστορικά στοιχεία και συμπεράσματα

03/21/2010 8:34:00 AM

Ιωάννης Βλάχος (Δασκαλογιάννης)

Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770 -όπως έχει μείνει στην ιστορία της Κρήτης- δεν είναι ένα αυτόνομο γεγονός, όπως θέλουν να το παρουσιάζουν αυτοί που παραποιούν την ιστορία.

Μην κοιτάτε μόνο το δένδρο, κοιτάξτε και το δάσος.

Η επανάσταση “Δασκαλογιάννη” στην νοτιοδυτική Κρήτη (Επαρχία Σφακίων του νομού Χανίων) το 1770, είναι εμφανώς μέρος του Ρωσοτουρκικού πολέμου, ο οποίος έλαβε χώρα στην Ελλάδα το διάστημα 1768 – 1774.
http://www.el.wikipedia.org/wiki/Συνθήκη_Κιουτσούκ-Καϊναρτζή

Ξεκίνησε με συντονισμένες ταυτόχρονες εξεγέρσεις σε Κρήτη, Πελοπόννησο και άλλα νησιά και υποστηρίχτηκε από θαλάσσης με τον Ρώσικο στόλο.

Τερματίστηκε το 1774 με την συνθήκη «Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή» που υπογράφηκε στην Βουλγαρία, όπου εξαντλημένες αμφότερες οι αντιμαχόμενες πλευρές, συμφώνησαν στα εξής: Η Ρωσία δίνει πίσω όλες τις απελευθερωμένες περιοχές της Ελλάδας και παίρνει τις περιοχές του Εύξεινου πόντου –αναγνωρίζεται η αυτονομία των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών όπου και εγκαθιστά Έλληνες και στις οποίες προετοιμάσθηκε η Ελληνική Επανάστασις του 1821, λίγα χρόνια αργότερα- Εξόν και οι έλληνες του Ευξείνου πόντου που επαναπατρίστηκαν τα τελευταία χρόνια πίσω στην Ελλάδα, και οι περισσότεροι από εμάς δεν ξέρουμε πότε πήγαν εκεί και γιατί.

Τα πράγματα παρέμειναν περίπου έτσι -παρά τις μικρές επαναστάσεις- μέχρι την επόμενη πλέον μεγάλη οργανωμένη προσπάθεια των Ρώσων το 1821 η οποία αυτή τη φορά στέφθηκε με επιτυχία ως προς την απελευθέρωση από τους Τούρκους.

Αλλά αμέσως μετά οι διεθνείς εβραίοι τραπεζίτες φρόντισαν για την οικονομική μας υποδούλωση, με τα δάνεια που μας κρατούν άβουλους και υποδουλωμένους μέχρι σήμερα.
Αντί να τυπώσουμε -όπως ήθελε ο Καποδίστριας- το δικό μας χρήμα και να ξεκινήσουμε αυτόνομοι και καθαροί την χώρα, δανειστήκαμε έντοκα το Ελληνικό δημόσιο χρήμα από τους εβραίους τραπεζίτες, πράγμα που μας υποδούλωσε οικονομικά και μας κρατά υποδουλωμένους μέχρι σήμερα.
(εξουδετερώθηκαν οι απελευθερωτές ήρωες της επανάστασης -που ήταν και διασυνδεόμενοι με την Ρωσία- και δολοφονήθηκε ο Ρωσικής καταγωγής Έλληνας κυβερνήτης Καποδίστριας, ο οποίος αντικαταστάθηκε από την 17χρονο, Βαυαρό Όθωνα, που έμελλε να κάνει τα χατίρια των εβραίων δανειστών μας και αφεντικών του).

(βλέπε: Το Ελληνικό δημόσιο χρέος http://kataggelies.com/kataggelies/?page_id=618)

Παρακάτω θα διαβάσετε προσωπικές απόψεις –έτσι όπως ερμηνεύω εγώ τα γνωστά ιστορικά στοιχεία της πρώτης επανάστασης στην Κρήτη το 1770 με την υποστήριξη της Ρωσίας.

Ο Ιωάννης Βλάχος εμφανίζεται ως σύνδεσμος της Ρωσίας (και κατά την γνώμη μου
Ρώσικης καταγωγής όπως μαρτυρά και τ όνομα του. Η Βλαχία ήταν η ευρύτερη περιοχή γύρω από την σημερινή Μολδαβία και σύνορα με την Ιστρία από όπου ήταν η καταγωγή του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος Καποδίστρια (kapo de istria)), να οργανώνει επανάσταση στην Κρήτη για την απελευθέρωση του στρατηγικής σημασίας νησιού.  (για την κίνηση στο Αιγαίο και την Μεσόγειο, πράγμα ιδιαίτερης σημασίας την εποχή εκείνη)

Το σχέδιο ήταν να ξεκινήσουν την κατάληψη του στρατηγικού για το αιγαίο και την μεσόγειο νησιού την Κρήτη, καταλαμβάνοντας τα Χανιά που ήταν και το στρατηγείο των Τούρκων στην Κρήτη. Η επίθεση θα γίνονταν ταυτόχρονα σε δυο μέτωπα. Το ένα από ξηράς με εξοπλισμό και ξεσηκωμό των κατοίκων από τα βουνά νότια των Χανίων και το άλλο από θαλάσσης όπου ο Ρώσικος στόλος θα πολιορκούσε και θ απέκλειε το λιμάνι της Σούδας, εγκλωβίζοντας όλη την ναυτική δύναμη που είχε συγκεντρώσει η Τουρκία στο στρατηγικό αυτό από αρχαιοτάτων χρόνων λιμάνι.

Το σχέδιο ήταν άριστο, δεν είχε όμως λάβει υπ όψιν του το ενδεχόμενο οι Τούρκοι να μάθαιναν έγκαιρα τα επαναστατικά σχέδια, οπότε και να τα καταστήσουν ανεφάρμοστα. Έτσι στην προσπάθεια στρατολόγησης των ντόπιων για τον εθνικό ξεσηκωμό, το συνολικό σχέδιο περί του διπλού μετώπου –από ξηράς με τους ντόπιους και από θαλάσσης με τον Ρώσικο στόλο, απέτυχε.

Ο μεν Δασκαλογιάννης με τους κρητικούς επαναστάτες είχε καθαρίσει τον δρόμο και είχε φτάσει στα βουνά των Χανίων στην Μαλάξα, αλλά ο Ρώσικος στόλος δεν μπόρεσε να έρθει στο προκαθορισμένο ραντεβού για την κατάληψη του στρατηγικού λιμανιού των Χανίων την Σούδα.

Σύμφωνα με μια εκδοχή της ιστορία που διάβασα ο Ρώσικος στόλος υπό τους αδερφούς Ορλόφ καθυστέρησε στις μάχες που δόθηκαν στην Πελοπόννησο όπου είχε ξεκινήσει ταυτόχρονα η συντονισμένη επανάσταση και στην συνέχεια βρήκε τον τούρκικο στόλο μεσοπέλαγα στο ταξίδι του για την Κρήτη. εκεί σημείωσε επιτυχία στην σύγκρουση με τον τούρκικο στόλο αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν να μην είναι στην ώρα του στο προσχεδιασμένο ραντεβού για την κατάληψη της Σούδας και κατ επέκταση όλου του νησιού της Κρήτης.

κατά μια άλλα άποψη που επίσης διάβασα συμμάχησε με τους Τούρκους οι οποίοι του έδωσαν αξιώματα κ.τ.λ. αλλά όποια και να είναι σωστή το σίγουρο είναι ότι η επανάσταση του 1770 στο κομμάτι που αφορά την Κρήτη καταποντίσθηκε επειδή ο Ρώσικος στόλος δεν ήταν στην Σούδα στην ώρα του όπως είχε το σχέδιο.

Το από ξηράς μέτωπο όμως μην έχοντας την αμεσότητα της επικοινωνίας προχώρησε όπως είχε οργανωθεί το σχέδιο στα μέρη που 50 περίπου χρόνια μετά συστάθικε η Φιλική εταιρεία στην Μολδοβλαχία, με τα γνωστά καταστεπτικά αποτελέσματα.

Στην Ελληνική ιστορία έχει γραφτεί ότι ο Ιωάννης Βλάχος (Δασκαλογιάννης), γεννήθηκε στην Ανώπολη Σφακίων, στην Νότιο Δυτική Κρήτη. Όμως το γεγονός ότι δεν βρίσκεται γραμμένος στα μητρώα και δεν αναφέρουν κατ επέκταση και την ακριβή ημερομηνία γέννησης του, με κάνει να  πιστεύω μαζί με το προσωνύμιο του ονόματος του (Βλάχος), ότι προέρχεται από την Μολδοβλαχία, που εκείνο τον καιρό (τέλη του 17ου αιώνα) είχε περάσει στην Τσαρική Ρώσικη κυριαρχία και εκεί στήθηκε όλη η  οργάνωση της επανάστασης για την απελευθέρωση της Ελλάδας. (βλ. Φιλική εταιρεία, τρίγωνο Ιασι, Γαλάτι, Οντέσσα) –Πάντα κατά την γνώμη μου- με την υποκίνηση των Ρώσων οι οποίοι βλέποντας την Τούρκικη αυτοκρατορία κάτω από τα πόδια τους, φοβόντουσαν το ενδεχόμενο ν αρχίσει την πορεία της προς τον βορά αλλά και το μόνιμο πρόβλημα που είχαν λόγο των πειρατών που συντηρούσαν οι τούρκοι στο αιγαίο και τους δημιουργούσαν σοβαρό πρόβλημα στις θαλάσσιες επικοινωνίες που έχουν οι Ρώσοι αδιαλείπτως μέχρι σήμερα μέσω του αιγαίου.

Οργανώνουν έτσι, χρησιμοποιώντας έλληνες του εξωτερικού, την επανάσταση στην Ελλάδα ξεκινώντας από την προσπάθεια της απελευθέρωσης της Κρήτης. Στην προσπάθεια τους να εγκαταστήσουν εκει τον Ρώσικο στόλο και να κόψουν τις ναυτικές μετακινήσεις της τούρκικης αυτοκρατορίας στην μέση.

Ας δούμε όμως πως είναι γραμμένη η ιστορία και ας βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα από τα γεγονότα:

Το «Βλάχος» δεν είναι βέβαιο αν ήταν όντως αληθινό επίθετο ή προσωνύμιο (προσωνύμια είχαν τότε σχεδόν όλοι οι Σφακιανοί). Έμεινε περισσότερο γνωστός στην ιστορία με το προσωνύμιο «Δασκαλογιάννης» (και πολύ λιγότερο σαν «Δασκαλάκης»), λόγω του ότι επειδή ήταν πολύ μορφωμένος, τον αποκαλούσαν «δάσκαλο» (Ο Δάσκαλος, ο Γιάννης). Ο όρος «Δασκαλογιάννης», θεωρείται αυθαίρετος, παρ’ ότι έχει επικρατήσει στις μέρες μας. Ο Ιωάννης Βλάχος έγινε αποδεκτός ως «Ο Δάσκαλος ο Γιάννης» κι έτσι αποκαλούνταν τότε.
Με το όνομα επίσης τούτο αναφέρεται και σε τουρκικό έγγραφο του 1750: «Bente Daskalo Vani Vazici Kasteli Mezbur=Ο δούλος Δάσκαλος Γιάννης, γραμματικός του Καστελίου».

Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι ο Δασκαλογιάννης «έσερνε» από τη ναυτική γενιά των Ανδρουλακάκηδων, του Λουτρού. Προφανώς έχουν επηρεασθεί από το γεγονός ότι οι Τούρκοι αποκαλούσαν τον Δασκαλογιάννη «Ιωάννη υιόν Ανδρέου» κατά την πρακτική της εποχής. Μια πρακτική που περιέργως έχει αρχαιοελληνική ρίζα. Πράγματι υπάρχει τουρκικό έγγραφο που τον αποκαλεί «Ιωάννη υιόν Ανδρέου». Και πράγματι ο πατέρας του ονομάζετο Ανδρέας, όπως και ο πρώτος του υιός, κατά το συνήθειο που επικρατεί πάντα.
Το αρχοντικό του Δασκαλογιάννη διακρίνεται ακόμη ερειπωμένο στην Ανώπολη, πάνω από το Λουτρό. Και ο θρύλος του ζει στα βουνά και στα φαράγγια και στις άγριες ακρογιαλιές του Λιβυκού.

Ο Δασκαλογιάννης εμφανίζεται ως ένας από τους πλέον εγγράμματους, μορφωμένους και πολυταξιδεμένους Σφακιανούς. Στην εμφάνιση ήταν άντρας μετρίου αναστήματος, ανδροπρεπής και εύχαρις σαν χαρακτήρας. Είχε φυσική ευφράδεια και έπειθε εύκολα αφού είχε το σπάνιο χάρισμα της ρητορικής ηγεσίας.

Η οικογένειά του αποτελούνταν από τέσσερα αδέρφια, το Νικόλαο ή Χατζή Σγουρομάλλη, τον Παύλο, το Μανούσο και τον Γεώργιο. Η γυναίκα του λεγόταν Σγουρομαλλίνη ή Ξανθομαλλίνη, με καταγωγή από το Ρέθυμνο και μαζί της είχε αποκτήσει τέσσερις κόρες και δύο γιους. Τη Μαρία, την Ανθούσα, την Ελευθερούσα, το όνομα της τέταρτης δεν αναφέρεται πουθενά, τον Ανδρέα και το Νικολάκη.

Στην κατοχή του ο Δασκαλογιάννης είχε τέσσερα τρικάταρτα καράβια κι ο ίδιος ταξίδευε με αυτά στα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. (Εδώ είναι και οι επαφές με τα Ρώσικα παράλια της ακμάζουσας την εποχή εκείνη Μολδοβλαχίας). Είχε, μαζί με τ’ αδέρφια του, ναυτικά «πρακτορεία» στα κυριότερα λιμάνια και σε πολλά ελεύθερα ελληνικά νησιά, όπως στα Κύθηρα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι συμπατριώτες του, οι Σφακιανοί, σε αντίθεση με τους άλλους Κρητικούς που απεχθάνονταν τότε τη θάλασσα, είχαν δεκάδες καράβια στη Μεσόγειο, με βάση τον όρμο Λουτρό στο Λιβυκό, δυτικά της Χώρας Σφακίων, στα ίχνη του αρχαίου «διλίμενου» Φοίνικα. Αλλά ήταν ο μόνος Σφακιανός της εποχής που τολμούσε να κυκλοφορήσει στην επαρχία με ευρωπαϊκά ρούχα, χωρίς να τον αποκαλούν «ψαλιδόκωλο»!
(Αυτό και μόνο το θέμα του ντυσίματος του, μας αποδεικνύει την ξενόφερτη επιρροή του, προφανώς γιατί έχει ζήσει επί μακρόν εκτός Κρήτης η γιατί από καταγωγής δεν είναι καν Κρητικός –όπως λέει και το όνομα του).

Με τις συναλλαγές αυτές (στις οποίες δεν τον δυσκόλευε η γλώσσα καθόλου, μια και εκτός από ιταλικά μιλούσε και ρώσικα), που τον είχαν κάνει πλουσιότατο και πρώτο σε μόρφωση Σφακιανό, του δινόταν και η ευκαιρία να μελετά τον τρόπο ζωής των ελεύθερων ανθρώπων και να τον συγκρίνει με τα βασανιστήρια και την τυραννία επί των συμπατριωτών του. Ήταν τέτοια η κατάσταση των υπόδουλων Χριστιανών, που έβλεπε ότι αν συνεχιστεί θα εξαφανιστεί και το παραμικρό ίχνος Χριστιανισμού και Ελληνισμού στο νησί.

(Εδώ υπάρχει ίσως λίγο παραμύθι στην ιστορία, και πράγματα που δεν ταιριάζουν, αφού στην περιοχή που εμφανίζεται να κινείται στην επαρχία Σφακίων της Κρήτης δεν υπήρχε ουσιαστική «τυραννία επί των συμπατριωτών του και βασανιστήρια».)

Ο Δασκαλογιάννης εμφανίζεται να συμμετέχει στις συσκέψεις των Ελλήνων του εξωτερικού που γινόταν στην Τριέστη και σε συνεργασία με τον Ρώσο αξιωματούχο Ορλόφ να οργανώνουν το επαναστατικό κίνημα στην σκλαβωμένη Ελλάδα.

Η κατάσταση στην Κρήτη, την εποχή εκείνη
Οι Τούρκοι κρατούσαν έναν αιώνα την Κρήτη και τρεις αιώνες τον Μοριά και τη Ρούμελη. Τα Σφακιά, όμως, που δεν ησύχασαν ποτέ σ’ όλο το μάκρος της ενετικής κατοχής, είχαν μια περίεργη τύχη. Το 1648, ενώ είχαν υποταχθεί όλες οι γύρω επαρχίες και τα κάστρα ήταν γκρεμισμένα, δίχως το Μεγάλο, οι Σφακιανοί βοηθούσαν τον Ματθαίο Καλλέργη και τους Ενετούς στις επιχειρήσεις του Αλμυρού.

Όπως μας λέει ο Τούρκος ιστορικός Ναϊμά, «βασιζόμενοι εις το ορεινόν και δύσβατον της επαρχίας των, δεν διήγον φιλησύχως και επί εποχής των απίστων (Ενετών). Για τον λόγο αυτό -συνεχίζει ο ιστορικός- έστειλαν οι Τούρκοι τον Κετχουντά της Ρούμελης Κουτούζ Αλή Αγά, όστις κατέλαβε το φρούριον, καταδιώξας και διασκορπίσας τους απειθείς τούτους (Σφακιανούς). Ο αρχιστράτηγος προσέφερε διάφορα δώρα και επεδαψίλευσε διαφόρους φιλοφρονήσεις εις τον ρηθέντα Αλή Αγάν».
Άλλος, όμως, Τούρκος, ο γνωστός μας από την περιήγησή του, ο Εβλιά Τζελεμπή, αναφέρει ότι τα Σφακιά τα πάτησε ο ίδιος ο θρυλικός για το παράστημα και την ανδρεία του Δελή Χουσεΐν Πασάς, ο Γαζής. Μετά λίγα χρόνια, και συγκεκριμένα το 1658, ύστερα από συνομιλίες με τον Χουσεΐν Πασά, τα Σφακιά που μέχρι τότε ήταν φέουδο του ίδιου του Χουσεΐν, υπάγονται στο βακουφικό σύστημα. Και αφιερώνονται στις ιερές πόλεις Μέκκα και Μεδίνα.

Στα Σφακιά φαίνεται ότι έμεινε για λίγο καιρό Τούρκος αξιωματούχος. Αλλά κανένας δεν εγκαταστάθηκε μόνιμα. Τους φόρους τους, που ήταν ένα αστείο ποσό για τα εμπορευόμενα ή πειρατικά έστω, Σφακιά, πότε τους πλήρωναν και πότε όχι, οι Σφακιανοί. Πότε με διαμαρτυρίες στον ίδιο τον σουλτάνο και πότε με ζοριλίκι, κατάφερναν να γλιτώνουν.
Στα τουρκικά αρχεία του Μεγάλου Κάστρου, που μετέφρασε ο Ν. Σταυρινίδης, βρίσκουμε οργισμένα φιρμάνια των σουλτάνων, που ζητούν να λήξει αυτή η κατάσταση με τους Σφακιανούς. Να ένα γραμμένο «τη τριακοστή του μηνός Ρετζέπ, του έτους χίλια εκατόν εβδομήκοντα δύο (18-3-1759)», δέκα χρόνια πριν από τα γεγονότα που εξιστορούμε:

…παρά ταύτα, οι ραγιάδες της εν λόγω επαρχίας (Σφακίων) συνεργαζόμενοι στενώς μετά των απίστων εχθρών κουρσάρων και όντες λίαν πανούργοι και δόλιοι, βασιζόμενοι δε και εις το δύσβατον των οδών των και το απρόσιτον της Επαρχίας των και συμπεριφερόμενοι πάντοτε μετά σκαιότητος, αρνούνται… την καταβολήν των φόρων των, προβάλλοντες άρνησιν και εμμονήν και αντίστασιν, συγκεντρωθέντων ούτω εις χείρας των άνω των 40.000 γροσίων… Οσάκις δε απέστειλε (ο έφορος) ανθρώπους εις την Επαρχίαν των διά να ζητήσουν… την πληρωμήν… όχι μόνον δεν επλήρωσαν τούτους, αλλ’ ούτε απάντησιν τινά έδωσαν…

Σε παλιότερα φιρμάνια βρίσκουμε τις ίδιες κατηγορίες του σουλτάνου για τους Σφακιανούς, που «περιφέρονται ένοπλοι» και περιφρονούν τον νόμον. Κάπου-κάπου οι διαταγές του σουλτάνου γίνονται φιλικές προς τους Σφακιανούς και ορίζουν να μη τους ενοχλεί κανένας, να μη τους υποβάλλουν σε ταλαιπωρίες, όταν κατεβαίνουν απ’ τα βουνά τους ν’ αγοράσουν στάρι.

Τα αντιφατικά φιρμάνια
Για τα «δοσίματα» αυτά υπάρχουν αρκετά τούρκικα χαρτιά. Άλλα είναι οργισμένα και άλλα φιλικά.
Ο γραμματικός των Σφακιανών Σγουρομάλλης Νικολός αναγνωρίζει σύμφωνα με έγγραφο του 1767 ότι από το χρέος των Σφακιανών «δεν κατεβλήθη ούτε εν άσπρον ή όβολός τις… αλλά παραμένει ολόκληρον το ποσόν τούτο εις χρέος των ραγιάδων της επαρχίας» και υπόσχεται πληρωμή.

Λίγο πριν, σε βασιλικό «Χάττι Χουμαγιούν» της 19ης Ιουνίου 1765 με το περίφημο ιδιόγραφο «μουτζεπίνιζε αμέλ ολουνά» (ενεργήσθω συνωδά) του σουλτάνου οριζόταν ότι: «Άμα τη λήψει, ενεργούντες συμφώνως προς την επί τούτοις εκδοθείσαν διαταγήν μου… φροντίσατε να σέβεσθε την παλαιόθεν εις τα βακούφια ελευθερίαν… Να μην επιτρέψητε εις τους δραγουμάνους ή εις άλλον τινά έξωθεν να προβαίνουν εις ενεργείας αντιβαινούσας τους όρους ανεξαρτησίας αυτών».
Πού σημαίνει ότι δεν ελάμβαναν ειδικά μέτρα κατά των Σφακίων, δεν τα εξαιρούσαν από την ευνοϊκή μεταχείριση των βακουφίων, παρά την άρνηση των Σφακιανών να πληρώνουν φόρους.
Θρύλος αλλά και ιστορία έχουν μια εξήγηση για την αντίφαση: Μια γυναίκα προστάτευε τα Σφακιά μέσα στα σεράγια του Σουλτάνου εκείνο τον καιρό:
«Η εκ των εναρέτων μουσουλμανίδων Φατμά Χατούν, Χανούμ Σουλτάν, είη διαρκής η αγνότης αυτής…», γράφουν τα τεφτέρια.

Όταν τους απειλούσαν οι Τούρκοι, οι μισοί Σφακιανοί έμπαιναν στα καράβια και ανοίγονταν στο πέλαγος και οι άλλοι μισοί ανέβαιναν στα απάτητα βουνά και στα άγρια φαράγγια και δεν μπορούσε κανείς να τους πειράξει. Διαβάζουμε σε φιρμάνι της εποχής:
«Εάν δε, παρ’ ελπίδα, φθάση απεσταλμένος τις εις την επαρχίαν των, οι κατηραμένοι κάτοικοί της και οι υπόλοιποι καπεταναίοι τους διαφεύγουν…».

Στον όρμο του Λουτρού, που ήταν το «κεντρικό λιμάνι» των Σφακίων, υπήρχε πλούτος και μεγαλείο. Στην Ανώπολη της οποίας επίνειο ήταν το Λουτρό, η αρχοντιά ήταν έκδηλη. Και όχι μόνον εκείνη την εποχή. Στα χαρτιά των Ενετών αναφέρεται ένα μεγαλοπρεπές γεύμα του καπετάν Κατσούλη Πατεροζάπα στον γενικό προβλεπτή Κρήτης Γερώνυμο Καπέλο, ο οποίος επιχειρούσε επίσκεψη φιλίας στα Σφακιά το 1608. Στο τραπέζι αυτό, σύμφωνα με τα χαρτιά των Ενετών, ο Ανωπολίτης καπετάνιος άπλωσε τριακόσια αργυρά σκεύη.
Και στη χώρα Σφακίων, στον Ομπρός Γιαλό «με τσ’ εκατόν τις εκκλησιές, τα πλούσια τα σεράγια» κατοικούσαν άρχοντες «καλόσειροι» και ναύτες «παινεμένοι».

Η αντιδικία Σφακιανών με τους «Πεδινούς»
Οι Σφακιανοί είχαν μια άλλοτε σιωπηρή και άλλοτε αιματηρή αντιδικία με τους πεδινούς Κρητικούς. Ο ιστορικός των Σφακίων Γρ. Παπαδοπετράκης, φανατικός υπέρ των συμπατριωτών του, ομιλεί περί εχθρότητος που οφείλετο στην υπεροχή των Σφακιανών, φυλετική και ψυχολογική. Οι Σφακιανοί ήταν άνδρες ωραίοι, ευσταλείς, γενναίοι και σχετικώς ευκατάστατοι. Ακόμη και οι εγκατεστημένοι στα «κατωμέρια», με την ευφυΐα, την εργατικότητα και την ευελιξία τους, υπερείχαν των άλλων. Δημιουργούσαν περιουσίες και σχέσεις και ξεχώριζαν στις κοινωνίες που ζούσαν σε όλες τις εποχές. Έγγραφα του καιρού εκείνου ομιλούν για δολοφονίες Σφακιανών από άλλους Κρητικούς στην περιοχή του Ηρακλείου.

Επίσης αναφέρεται περιστατικό φορολογικής μορφής: Οι Τούρκοι αφαίρεσαν φορολογικά «δελτία» από τα Σφακιά και τα προσέθεσαν σε άλλες επαρχίες. Προφανώς διότι δεν μπορούσαν να τα εισπράξουν οι φορατζήδες.
Ο Δασκαλογιάννης πρέπει να γνώριζε ότι οι πεδινοί Κρητικοί δεν θα σηκώνονταν μαζί του. Ήταν άλλωστε έναν αιώνα άοπλοι και άμαθοι των όπλων, σε αντίθεση με τους δικούς του που οπλοφορούσαν από νήπια. Ακόμη: Στα Σφακιά υπήρχε μία ή και περισσότερες ομάδες καταδρομέων.

Η Ιστορία διασώζει μία με αρχηγό τον Μάρκο, γιο του καπετάν Γιωργάκη. Η ομάδα του Γιωργακομάρκου ρήμαζε τα υποστατικά των αγάδων, πέρα από τα Σφακιά, στα αποκορωνιώτικα και τα ρεθεμνιώτικα χωριά. Έπεφταν τη νύχτα, εξόντωναν τους αγάδες και τους ανθρώπους τους και γύριζαν στα Σφακιά φορτωμένοι με «κούρσος». Ήταν δεινοί νυχτοπολεμιστές και οδοιπόροι. Οι Τούρκοι τους αποκαλούσαν «Σεϊτάν τακιμί» και τον αρχηγό τους Δαιμονάρχη.

Οι Σφακιανοί είχαν και μόνιμη αντιδικία με τον μεγάλο γαιοκτήμονα και κτηνοτρόφο Ιμπραήμ Αληδάκι, έναν απόγονο Ενετών εξωμοτών που κρατούσε όλες τις βορινές πλευρές των Σφακιανών βουνών. Είχε στήσει μιτάτα, πάει να πει στάνες, δεκατέσσερις από τα σύνορα του Ρεθύμνου μέχρι τη Μαλάξα, το βουνό που στέκει πάνω από τη Σούδα.
Ο πύργος του, παλιό ενετικό φρούριο, κτισμένο πάνω στη μοναδική έξοδο των Σφακιών, στέγαζε δεκάδες ενόπλους, μεταξύ των οποίων και χριστιανούς. Και οι ποιμένες του είχαν συνεχείς αντιδικίες με τους Σφακιανούς.
Ο Αληδάκις ήταν ο βασικός επιτηρητής των Σφακιανών και ο πληροφοριοδότης των Τούρκων, γι’ αυτό και δεν τον χώνευαν οι άλλοι αγάδες της περιοχής και δεν αντέδρασαν όταν, λίγα χρόνια αργότερα, τον εξόντωσαν οι Σφακιανοί.

Οι πρώτες φήμες της επανάστασης
Παρά τη μυστικότητα, φήμες πως τα Σφακιά ετοιμάζονταν να σηκωθούν διέτρεχαν τις άγριες ακρογιαλιές, κατέβαιναν στα βάθη των επτά μεγάλων φαραγγιών και έφταναν ως τις δεκάδες κορυφές, που υψώνουν το μεγαλείο των Μαδάρων ως δυόμισι χιλιόμετρα ψηλά. Οι Τούρκοι ήταν φοβισμένοι από τις φήμες για τον ρωσικό στόλο που είχε κατακλύσει το Αιγαίο. Και περίμεναν ανήσυχοι την έκρηξη.

Η επιστροφή του Δασκαλογιάννη και οι ρωσικές υποσχέσεις
Ο Δασκαλογιάννης γυρνά στα Σφακιά γεμάτος όνειρα και ενθουσιασμό για την απελευθέρωση του τόπου του και με τόσα χαρούμενα συναισθήματα δεν δυσκολεύεται καθόλου, μια κι έχει φυσικό ηγετικό χάρισμα, να εμψυχώσει τους συμπατριώτες του. Τους κάνει να πιστέψουν ότι ήρθε η ώρα να ελευθερωθεί το γένος των Ελλήνων από τους Αγαρηνούς με τη βοήθεια του ξανθού γένους, των Ρώσων δηλαδή, όπως προέλεγε ο χρησμός της «Οπτασίας» του Αγαθαγγέλου, ενός περίεργου βιβλίου που κυκλοφορούσε ευρύτατα τον 18ο αιώνα. Το βιβλίο αυτό, όποιος κι αν ήταν ο σκοπός εκείνου που το έγραψε κι ανεξάρτητα της προφητικής του αξίας, είναι γεγονός πως είχε μεγάλη επίδραση στο φρόνημα των Ελλήνων, αναπτέρωσε και ενίσχυσε αναμφισβήτητα τις ελπίδες για την απελευθέρωση και ανάσταση της εθνικής κληρονομιάς.

Ο Δασκαλογιάννης αφού ξεπέρασε κάποιος από τους ενδοιασμούς των καπεταναίων, και αφού τους βεβαίωσε ότι ο Μόσκοβος μάχεται κιόλας στα ελληνικά νερά, έφυγε για την Αδριατική και γύρισε τα Χριστούγεννα του ίδιου χρόνου φορτωμένος όπλα και ελπίδες.
«Μεσούντος του μηνός Σιεβάλ», δηλαδή το τέλος Ιανουαρίου 1770, οι Τούρκοι των Χανίων αναφέρουν στον σουλτάνο ότι, όπως αποκαλύπτουν «εξ αλλεπαλλήλων πηγών γραπταί πληροφορίαι», δεκάδες ρούσικα πλοία εισέβαλαν στη Μεσόγειο από το Γιβραλτάρ. Φήμες αλλά και αληθινές ειδήσεις πήγαιναν και ήρχοντο ανάμεσα στα Χανιά και την Κωνσταντινούπολη. Οι πασάδες της Κρήτης πανικόβλητοι απαγόρευσαν στους Χριστιανούς να φορούν ρούχα όμοια με των Τούρκων. Στις πόρτες τους χάραξαν διακριτικά σημάδια…

Ο Αλέξιος Ορλώφ, που βρισκόταν τότε στη Πάρο με το ρώσικο στόλο, στέλνει ξανά επιστολή στον Δασκαλογιάννη και του υπόσχεται για άλλη μια φορά βοήθεια, αφού αρχίσει τον αγώνα. Με τη γραπτή διαβεβαίωση του αρμόδιου εκπροσώπου της Ρωσίας, δεν ήταν δυνατόν να μη πιστέψουν οτι μια ομόδοξη αυτοκρατορία, με τόσες δυνατότητες, μπορούσε να τους εγκαταλείψει στα νύχια του αιμοβόρου θηρίου για να τους κατασπαράξει.

Η επανάσταση
Μετά τις καθιερωμένες συνελεύσεις στις οποίες όλοι οι «άνδρες των αρμάτων» ψήφιζαν, στις αυλές της Παναγίας της Θυμιανής, πόλεμο ή ειρήνη, οι καπετάνιοι κίνησαν, φανερά πλέον, τις προπαρασκευές. Με πρόσχημα το Πάσχα, έφευγαν από τα Κάστρα και τα πεδινά χωριά οι Σφακιανοί «άποικοι» και μαζεύονταν στα Σφακιά για να αρματωθούν και να καταταχθούν στα επαναστατικά σώματα. Τουρκικό έγγραφο επισημαίνει ότι οι άπιστοι αυτοί «ανεχώρησαν κρυφίως εκ των χωρίων όπου διέμενον και συνεκεντρώθησαν άπαντες εις την επαρχίαν Σφακίων». Αλλά κανένας άλλος «κατωμερίτης» δεν κινήθηκε.

Σύμφωνα με τον λαϊκό ποιητή «Μπάρμπα Μπατζελιό», τον όμηρο του Δασκαλογιάννη, «μια μέρα τ’ Απριλιού, ως το κολατσιδάκι» οι Σφακιανοί οργάνωσαν το στρατόπεδό τους στο μικρό οροπέδιο Κράπη, στην έξοδο του φαραγγιού του Κατρέ, στα σύνορα με τον Αποκόρωνα. Αλλά οι πληροφορίες του Μπατζελιού δεν είναι πάντα ακριβείς. Οι επαναστατικές ενέργειες είχαν αρχίσει από πριν. Ασύδοτοι και ασυγκράτητοι νεαροί επαναστάτες είχαν οργανώσει συστηματικές επιθέσεις κατά των αγάδων.

Την 25 Μαρτίου 1770, μια μέρα που αργότερα θα γίνει εθνικό σύμβολο, δεκάδες παπάδες πάνοπλοι και δύο χιλιάδες επαναστάτες με τους καπετάνιους τους, ύστερα από μια πανηγυρική λειτουργία μετά των απαραιτήτων πυροβολισμών, κήρυξαν την επανάσταση, υψώνοντας την επαναστατική σημαία στην Ανώπολη.
Αρχηγοί των επαναστατών, εκτός από τον Δασκαλογιάννη αναφέρονται ο Μανούσακας, ο Γιωργάκης, ο Βουρδουμπάς, ο Χούρδος, ο Μπουνάτος, ο παπα Σήφης, ο Βολούδης, ο Μωράκης, ο Σκορδίλης και αρκετοί άλλοι -οι Σφακιανοί είχαν από τότε το πάθος για το καπετανιλίκι…

Ο Δασκαλογιάννης με τους δικούς του κατέβηκε στον Αποκόρωνα, οπλισμένος αυτή τη φορά. Και στο κεφάλι του τύλιξε μαύρο κεφαλομάντιλο στη θέση του ναυτικού καλπακιού. Άλλοι καπετάνιοι πέρασαν στα Ρεθεμνιώτικα. Ο Δασκαλογιάννης έφτασε στη Μαλάξα και με το ναυτικό κανοκιάλι ερευνούσε το κρητικό πέλαγος για να ανακαλύψει τα ρούσικα καράβια που περίμενε. Λίγες μέρες πριν είχε απαντήσει με ένα «Μολών Λαβέ» στους απεσταλμένους των Τούρκων, ιερωμένους, που έφερναν πρόταση συνδιαλλαγής: «Κατ’ ουδένα τρόπον ησυχάζομεν!».

Όμως τελευταία στιγμή ο Αλέξιος Ορλόφ με το ρώσικο στόλο, αντί να πλεύσει προς τα Χανιά, όπως είχε υποσχεθεί με την επιστολή προς τον Δασκαλογιάννη, έπλευσε προς τον Τσεσμέ όπου και συμμάχησε με τον τούρκικο στόλο και του δόθηκε ο τίτλος «Τσεσμενεσκη», δηλαδή νικητής του Τσεσμέ. Η κίνηση αυτή, έμεινε στην ιστορία σαν «Ορλωφικά» κι απέδειξε ότι οι Έλληνες χρησιμοποιήθηκαν σαν αντιπερισπασμός της Ρωσίας απέναντι της Τουρκίας, καθώς με τη συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή οι ρωσικές δυνάμεις αποχώρησαν εγκαταλείποντας τους Έλληνες.

Ο Δασκαλογιάννης βλέπει τα σχέδια του να καταρρέουν μετά την εγκατάλειψη των Ρώσων, εν τούτοις δεν εγκαταλείπει τον αγώνα. Δεν υποκύπτει. Συνεχίζει έστω κι αν αρχίζει να χάνεται κάθε ίχνος ελπίδας.

Ο σουλτάνος είχε πληροφορηθεί από τις 10 Απριλίου τις κινητοποιήσεις του Δασκαλογιάννη. Αλλά δεν ήθελε να κινηθεί χωρίς να εξακριβώσει τις πληροφορίες. Στις 7 Μαΐου του 1770 έφτασε στο Μεγάλο Κάστρο αυτοκρατορικό φιρμάνι που όριζε: «Αν εξακριβώσητε ότι πράγματι ούτοι (οι Σφακιανοί) τυγχάνουσι επαναστάτες και στασιαστές, ενισχύουν δε τους εχθρούς της πίστεως και προβαίνουν εις πράξεις ανατρεπτικάς… τότε πάντες υμείς εν ομοφωνία εκστρατεύσατε εναντίον τους και προβήτε εις την σφαγήν και τον αφανισμόν αυτών…».

Στο μεταξύ οι επαναστάτες εξόντωναν τους Τουρκοκρητικούς του κάμπου και τις φρουρές των μικρών πύργων.
Κατά τα τουρκικά αρχεία, στις 28 Μαΐου ο αρχηγός του στρατού που είχε εντολή να χτυπήσει τους επαναστάτες αναφέρει ότι οι προσπάθειές του να ησυχάσει τους Σφακιανούς απέτυχαν. Ο ηγούμενος του Πρέβελη και ο επίσκοπος Αρκαδίας (Μεσαράς) που έστειλε για συμφωνίες εκδιώχθηκαν από τον Δασκαλογιάννη. Οι μάχες με τον στρατό που συγκεντρώθηκε στις Βρύσες άρχισαν τις ύστερες μέρες του Μαΐου.

Οι τουρκικές δυνάμεις χτυπούσαν τα Σφακιά από δυο μέρη. Από την ανατολική διάβαση, περιοχή Τσιλίβδικα – Καλλικράτης. Και, κατά μέτωπον, από την Κράπη προς Ξυλόδεμα. Οι συγκρούσεις συνεχίζονταν νύχτα και μέρα και το αίμα πλημμύριζε τα αυχμηρά βουνά και το ιστορικό λαγκάδι του Κατρέ. Οι πρώτοι νεκροί όμως δεν ήταν ούτε Τούρκοι, ούτε επαναστάτες. Ήταν Χριστιανοί άμαχοι που οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν για μεταφορείς, -σακουλιέρηδες- και τους έστηναν μπροστά από τα δικά τους τμήματα για να δεχθούν πρώτοι τα πυρά των επαναστατών.

Η ύστατη μάχη
Η υπεροχή των Τούρκων σε αριθμό και η απουσία βοήθειας ανάγκασαν τον Δασκαλογιάννη να αναδιπλωθεί στα βουνά και τα περάσματα. Ο αρχηγός, απογοητευμένος από την απατηλή στάση των Ρώσων, συγκέντρωσε όλα τα τμήματα στις πύλες των Σφακιών.

Παρά την τεράστια αριθμητική υπεροχή του εχθρού, δίνει φονικότατη μάχη στα στενά της Νίμπρου που κρατά δύο ολόκληρες μέρες. Ο σκοπός του δεν είναι φυσικά να εμποδίσει τη προέλαση του εχθρού αλλά να την καθυστερήσει, για να δοθεί καιρός στα γυναικόπαιδα να επιβιβασθούν στα καράβια, μια και δεν υπήρχε πια άλλη σωτηρία.

Ο Τούρκος σερασκέρης αναφέρει γραπτώς στον πασά του Μεγάλου Κάστρου την 20ή του μηνός Σαφέρ, 1184, δηλαδή την 6η Ιουνίου 1770 ότι «ο στρατός έφθασε εις την επαρχίαν Σφακίων» και επετέθη «κατά των ληστών» με τηλεβόλα, τουφέκια και λοιπά πολεμικά όργανα (;) κατασφάζων και εξολοθρεύων αυτούς».

Ο αγώνας ήταν σκληρός και άνισος. Αλλά ο τόπος ευνοούσε τους επαναστάτες. Οι Τούρκοι έπρεπε να περάσουν από φαράγγια και άνυδρα βουνά. Οι Σφακιανοί τους περίμεναν παντού, τους αιφνιδίαζαν, κυλούσαν ακόμη και βράχους από τις πλαγιές και τους αποδεκάτιζαν. Οι στρατιώτες που προχωρούσαν συντεταγμένοι μαζί με τα υποζύγια δεν μπορούσαν να αμυνθούν σ’ αυτή την πρωτοφανή μορφή πολέμου.

Οι μέρες περνούσαν. Δίψα και ζέστη βασάνιζε τους εισβολείς. Οι Σφακιανοί έδιδαν και μάχες «εκ παρατάξεως» στην είσοδο κάθε χωριού. Οι Τούρκοι περνούσαν αφήνοντας εκατοντάδες νεκρούς στα λαγκοπεράματα και στα ποροφάραγγα.

Οι Τούρκοι πληροφορούνται ότι τα γυναικόπαιδα έχουν σκοπό να επιβιβασθούν στα καράβια για να δραπετεύσουν κι αμέσως 6000 στρατός καταφθάνει στην Ανώπολη για να τα εμποδίσει. Εφτακόσιοι ως οχτακόσιοι Σφακιανοί που βρίσκονται στην περιοχή τρέχουν για να τα προστατεύσουν. Πάνω από το Λουτρό γίνεται άγρια μάχη στήθος με στήθος, με το μαχαίρι, γιατί με τα όπλα υπήρχε κίνδυνος να κτυπήσουν τα γυναικόπαιδα.
Από τους 700-800 άνδρες του Δασκαλογιάννη, έχουν σκοτωθεί οι 300 όμως και οι Τούρκοι πλήρωσαν με τίμημα 1000 νεκρούς, αλλά μπαίνουν στο τέλος στην Ανώπολη. Άρχισε άγρια σφαγή. Άνδρες και γυναίκες πολεμούν απεγνωσμένα ώσπου σκοτώθηκαν όλοι και όλες. Μόνο εκατό γυναικόπαιδα που αιχμαλώτισαν οι Τούρκοι επέζησαν από τούτο το άγριο μακελειό. Οι Τούρκοι απο εκεί και μετά συνέχιζαν το εξοντωτικό τους έργο, κόβοντας δέντρα, ξεριζώνοντας αμπέλια. Όσους άνδρες συλλάμβαναν τους έσφαζαν επί τόπου, ενώ τις άσχημες γυναίκες, τα παιδιά και τους γέρους τους έριχναν σε γκρεμούς για να διασκεδάσουν.

Στη διάρκεια τούτης της φονικής μάχης ο Δασκαλογιάννης είχε στείλει τη γυναίκα του μαζί με τις δύο μεγάλες του κόρες, τη Μαρία και την Ανθούσα, στο Λουτρό για να μπουν στο καράβι του. Όμως στο δρόμο τραυματίστηκε η Σγουρομαλλίνη και οι κόρες της νομίζοντας ότι σκοτώθηκε τρέχουν απελπισμένες, χωρίς να ξέρουν που πηγαίνουν, με αποτέλεσμα να πέσουν στα χέρια των Τούρκων που όταν έμαθαν ότι είναι κόρες του αρχηγού τις παρέδωσαν στο σερασκέρη.

Ο Δασκαλογιάννης εν τω μεταξύ κατεβαίνει στο Λουτρό, μαθαίνει το χαμό των παιδιών του, βλέπει τη γενική καταστροφή και στη απελπισία του πάνω αποφασίζει να παραδοθεί στον πασά. Οι άλλοι αρχηγοί όμως δεν τον αφήνουν να πραγματοποιήσει τη σκέψη του.
Ο πασάς του έστειλε επιστολή παρακαλώντας τον να παραδοθεί και με την υπόσχεση οτι αν κάνει αυτό που του έλεγε όχι μόνο δεν θα βλάψει τα Σφακιά αλλά θα φύγει αμέσως απο εκεί. Ο Δασκαλογιάννης συγκαλεί γενική συνέλευση στα Κρούσια για να τους ανακοινώσει την πρόταση, όμως η συνέλευση αποφασίζει ομόφωνα ότι θα συνεχίσει τον αγώνα και απαντούν στο πασά οτι δεν θα παραδοθούν ποτέ. Και η τελευταία πράξη του αιματηρού δράματος παίζεται στο φαράγγι της Αράδαινας, ένα από τα πιο ωραία και επιβλητικά φαράγγια των Λευκών Ορέων με κατακόρυφες πλευρές εκατοντάδων μέτρων.

Οι Τούρκοι μαζεύτηκαν χαμηλά και στρατοπέδευσαν στο Φραγκοκάστελλο όπου υπάρχει νερό γιατί οι Σφακιανοί δηλητηρίασαν όλα τα πηγάδια της περιοχής. Και από κει με επιδρομές και ενέδρες προσπαθούσαν να συλλάβουν τον Δασκαλογιάννη. Η εντολή του πασά ήταν ρητή: Να συλληφθεί ζωντανός ο αρχηγός. Αλλιώς ο στρατός, παρά τις απώλειες και τις δαπάνες, δεν θα έφευγε από τα Σφακιά.

Αλλά και οι Σφακιανοί βρίσκονταν σε τραγική θέση. Όλα τα χωριά καμένα. Τα κοπάδια, τα σπίτια, οι σοδειές λεηλατημένες. Και έφταναν οι ψυχρές μέρες του Φθινοπώρου. Σε λίγο θα κατέβαιναν χιόνια στα βουνά. Οι θάλασσες θα αγρίευαν. Τα γυναικόπαιδα θα αφανίζονταν. Μέσα σ’ αυτό το τρομερό κλίμα, ο Δασκαλογιάννης αποφάσισε να δεχθεί τις επίμονες προτάσεις των πασάδων. Οι κήρυκες κραύγαζαν κάθε μέρα:
«Αν παραδοθεί ο Δασκαλογιάννης, εμείς θα φύγουμε από τα Σφακιά και θα χορηγήσουμε γενική αμνηστία. Ο Δασκαλογιάννης θα κρατηθεί για ένα διάστημα σαν εγγύηση ότι δεν θα συνεχισθεί η επανάσταση!»

Παρά την φυσική κάλυψη του γνώριμου τόπου, η νίκη ήταν αδύνατη για τους Σφακιανούς. Γρήγορα οι Τούρκοι τους περικυκλώνουν και όσοι επέζησαν αναγκάστηκαν να διασκορπιστούν στα όρη, για να σωθεί ο καθένας όπως μπορούσε. Μερικοί τότε έφυγαν από τη Κρήτη και δεν ξαναγύρισαν ποτέ πια. Όσοι παρέμειναν κατέβαιναν σαν αετοί τη νύκτα, από τις κορυφές των βουνών στα τουρκοχώρια των γύρω επαρχιών, σκοτώνοντας όσους αγάδες συναντούσαν και άρπαζαν ότι έβρισκαν για να θρέψουν τα πεινασμένα παιδιά τους. Οι αγάδες δεν τολμούσαν να βγουν από τα σπίτια τους και παρά τη νίκη τους ήταν τρομοκρατημένοι. Κι ο πασάς δεν ήθελε να αφήσει τα Σφακιά, ρημαγμένα αλλά ακόμη ανυπότακτα, αφού κανένας δεν «εμούτισε», δεν εδήλωσε υποταγή.

Για να ενθαρρύνει το Δασκαλογιάννη να παραδοθεί, του στέλνει κι άλλο γράμμα, σε ήπιο τόνο όμως τούτη τη φορά:

Σαν έρθεις να μιλήσωμε και σαν ανταμωθούμε, ούλα θε να συμπαθηστούν και φίλοι θα γενούμε.

Κι εκείνος, κάτω από το βάρος της ευθύνης για τέτοια πρωτοφανή καταστροφή, έστω και αν η πρόθεσή του δεν ήταν καμιά άλλη πέρα από τη επιθυμία να ελευθερώσει τον τόπο του από το ζυγό των τυράννων, θεωρεί τον εαυτό του σαν κύριο υπεύθυνο και αποφασίζει να παραδοθεί, νομίζοντας ότι έτσι θα εξιλεωθεί.
Ο πασάς τον δέχεται, του παρουσιάζει τη κόρη του Μαρία για να τον ευχαριστήσει και μετά άρχισε να τον ανακρίνει. Κάτω από τέτοιες συνθήκες τον αναγκάζει, σαν εκπρόσωπο και αρχηγό της επαρχίας του, να στείλει επιστολή που έλεγε τα εξής:

Προς τους καπεταναίους των Σφακίων.
Με το γενικό αρχηγό σας τον οποίο θεωρώ φίλο και όχι αιχμάλωτο έδωσα τις ακόλουθες συμφωνίες που πρέπει να παραδεχτείτε όλοι, αλλιώς θα σας καταστρέψομε εντελώς.

Πρώτον: Ο αρχηγός Δασκαλογιάννης δεν θα επιστρέψει στα Σφακιά αλλά θα παραμείνει μαζί μας, για τρία χρόνια, με την περιποίηση φυσικά που απαιτεί η θέση του.

Δεύτερον: Πρέπει να δηλώσουν οι Σφακιανοί εγγράφως ότι αναγνωρίζουν την τούρκικη κυβέρνηση της Κρήτης.

Τρίτον: Οι Σφακιανοί θα εξακολουθούν να έχουν τα όπλα τους, θα διοικούνται σύμφωνα με τα έθιμά τους, και θα πληρώνουν κάθε χρόνο 5000 γρόσια.

Την επιστολή με τη συμφωνία του Δασκαλογιάννη και του πασά μεταφέρουν δυο χριστιανοί στου Ασκύφου όπου ήταν συγκεντρωμένα τα υπολείμματα των Σφακιανών. Αφού δεν υπήρχαν περιθώρια επιλογής, γίνεται αποδεκτή από όλους και γράφουν στο πασά:

Δεχόμαστε τη συμφωνία του αρχηγού μας με τον εξοχότατο βεζίρη της Κρήτης, αναγνωρίζουμε την Τούρκικη κυβέρνηση, υποσχόμεθα να πληρώνουμε 5000 γρόσια και εμπιστευόμαστε τη ζωή του αρχηγού μας στην τιμιότητα του εξοχότατου βεζίρη.

Η τελευταία πράξη του δράματος
Την απάντηση αυτή την έστειλαν την ίδια μέρα στον πασά με 500 πρόβατα δώρο, εβδομήντα πέντε οπλαρχηγοί, ο πρωτόπαπας κι άλλοι έξη παπάδες. Βασιζόμενοι στις «συμφωνίες» του Χασάν πασά, νόμισαν πως μπορούσαν ακίνδυνα να παρουσιαστούν σ’ αυτόν αφού είχαν δηλώσει την υποταγή τους.
Τούτο ακριβώς περίμενε και εκείνος. Αφού διέταξε και τους συνέλαβαν αμέσως, τους παίρνει μαζί του στο Ηράκλειο για να κοσμήσουν το θρίαμβο του. Μετά τους φέρνει στις φυλακές του Κούλε όπου μερικούς κρέμασε αμέσως και μερικοί πέθαναν από τα βασανιστήρια. Όσοι έζησαν δεν κατόρθωσαν να δραπετεύσουν παρά μετά απο χρόνια.
Τον Δασκαλογιάννη και την κόρη του τους κράτησε στο σεράγιο του ο πασάς γιατί ήθελε να τους χρησιμοποιήσει σαν δόλωμα μήπως και καταφέρει να συλλάβει και τους άλλους τρεις αδελφούς του που είχαν προλάβει να καταφύγουν στα Κύθηρα. Όμως λίγο καιρό μετά αφού είδε ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να καταφέρει τούτη τη σύλληψη, αποφάσισε να προχωρήσει στην εκτέλεση του αρχικού σχεδίου του. Δηλαδή, να παραδώσει το Δασκαλογιάννη στο μαινόμενο πλήθος για να τον εκτελέσουν.

Έτσι, 17 Ιουνίου, ημέρα Παρασκευή, αργία των Μουσουλμάνων, για να μπορούν να παραβρεθούν στο μαρτύριο του ήρωα, ο Δασκαλογιάννης παραδόθηκε στους δήμιούς του.
Οι Τούρκοι του Μεγάλου Κάστρου που με ιδιαίτερη ευχαρίστηση παρακολουθούσαν πάντα τις εκτελέσεις των Χριστιανών, είχαν συγκεντρωθεί στον τόπο του μαρτυρίου του.

Το μαρτύριο του Δασκαλογιάννη
Στις 17 Ιουνίου 1771 το πρωί, ο πασάς φώναξε ένα βάρβαρο γενίτσαρο, ειδικό στους βασανισμούς, και του παράδωσε τον Δάσκαλο.
- Θέλω το θάνατο σκληρό και στη μεγάλη πλατεία.
Ο «ειδικός» κάλεσε σε σύσκεψη την παρέα του και βρήκαν τον τρόπο που θα σκότωναν τον Δάσκαλο. Τον έσυραν στους δρόμους. Μαζεύτηκαν τα μπουλούκια απ’ όλες τις γειτονιές. Άκουσαν οι Χριστιανοί τη βοή να σηκώνεται από τις τέσσερις άκρες της πολιτείας και μαντάλωσαν τα σπίτια τους. Οι φονιάδες ξεκίνησαν για την πλατεία της ανατολικής πύλης του Μεγάλου Κάστρου. Ακ Μεϊτάν την έλεγαν οι Τούρκοι.
Μπροστά έσερναν τον μελλοθάνατο και πίσω ακολουθούσαν άγριοι και πολεμικοί, οι ηρωικοί γενίτσαροι, έτοιμοι να δείξουν την ανδρεία τους πάνω στον δεμένο Δασκαλογιάννη. Ήρθαν μαραγκοί, έμπηξαν τέσσερις πασσάλους στο χώμα, κάρφωσαν σανίδες κι έκαναν ένα κάθισμα ψηλό.

- Γιάε που θα σε κάτσω, Δάσκαλε. Στο θρόνο, σαν το μητροπολίτη, έλεγε ο δήμιος.
Ο Δάσκαλος άκουε και δε μιλούσε. Είχε το κεφάλι ίσιο όσο γινόταν. Κείνη την ώρα, στην πλατεία του Μεγάλου Κάστρου, ένιωθε πως κρινόταν η Κρήτη στο πρόσωπό του κι έκανε κουράγιο κι έσφιγγε τα δόντια του να μην την προσβάλει. Με τον φριχτό θάνατο που του ετοίμαζαν οι Τούρκοι, λογάριαζαν πως θα γελοιοποιούσαν τον πρώτο επαναστάτη της Κρήτης. Αυτό το καταλάβαινε ο Δάσκαλος. Και μάζευε τη δύναμή του να δώσει την ύστερη μάχη.

Όταν τέλειωσε ο «θρόνος» τον σήκωσαν και τον κάθισαν επάνω. Του ’δεσαν χέρια και πόδια. Του ’δεσαν και το κορμί γερά να μη μπορεί να κινηθεί! Και σάλπισαν.

Τότε ήρθε ένας γενίτσαρος με ξυράφι στο χέρι. Ανέβηκε στον «θρόνο», άρπαξε τον μάρτυρα απ’ τα μαλλιά και άρχισε να τον γδέρνει σιγά-σιγά, μαστορικά, σαν να τον ξύριζε. Έκοβε λουρίδες από το κεφάλι μέχρι το στήθος κι ύστερα άλλες προς την ωμοπλάτη. Φρίκιασε ο όχλος να δει τέτοιο θέαμα. Πήδηξαν τα αίματα και γέμισαν τα χέρια των δημίων. Ο «ειδικός» έπαιρνε τις λουρίδες και τις πετούσε πάνω στο πλήθος:
- Τζάμπα πετσί για τα στιβάνια σας!

Μπροστά του έβαλαν ένα καθρέπτη για να μεγαλώσουν την οδύνη του. Έπειτα έφεραν δεμένο τον αδερφό του, Χατζή Σγουρομάλλη και όταν είδε ο ένας τον άλλο,«εμουγκαλίσθησαν ως βόες δις και τρις» κατά την έκφραση του ιστορικού. Από τη στιγμή αυτή ο Σγουρομάλλης τρελάθηκε.

Εκείνο, όμως, που περίμεναν οι Τούρκοι αξιωματούχοι, δεν έγινε. Μάταια λογάριαζαν πως ο Δάσκαλος θα ούρλιαζε, θα ’κλαιγε, θα γύρευε έλεος. Εκείνος πάλευε σαν άντρας περήφανος με τους φοβερούς πόνους. Κάθε φορά που το ξυράφι έκοβε το κορμί του, ακουγόταν ένα πνιχτό μουγκρητό. Τίποτε άλλο.

Ο όχλος εκνευρίστηκε από την αντοχή του. Ένιωθαν πως τούτος ο γκιαούρης περιφρονούσε τον θάνατο και τους δημίους του, κέρδιζε μια κρατερή μάχη μέσα στην καρδιά του Μεγάλου Κάστρου και αποθηριώθηκαν. Ύβρισαν τον Χριστό και τους Κρητικούς και απείλησαν γενική σφαγή για μια στιγμή.
Ένας Τούρκος, ο Χασάν Μαράζης, διηγήθηκε σε βαθιά γεράματα, την εντύπωση που του ’κανε ο ηρωικός θάνατος του Δασκάλου. Ήταν τότε νέος και φανατικός. Έβλεπε τον καπετάνιο να παλεύει συγκρατημένος με τα βασανιστήρια και τρόμαξε: «Αυτός δεν ήταν άνθρωπος, μα την πίστη μου».

Οι δήμιοι, όμως, συνέχισαν και μετά τον θάνατό του να κόβουν το δέρμα του νεκρού και να το πετούν στον όχλο.
Για να πιστέψουν πως πέθανε τον άφησαν πάνω στα ξύλα, δυο μέρες, να τον σαπίσει ο καλοκαιρινός ήλιος. Ύστερα έβαλαν δυο ραγιάδες και τον έθαψαν σ’ ένα λάκκο, μια δεκαριά βήματα νοτιοανατολικά από τη γωνία της Ακ-Τάμπιας. Εκεί σκέπασε το λείψανό του το χώμα του Κάστρου κι η λησμονιά.

Η είδηση του μαρτυρικού θανάτου του Δασκαλογιάννη συγκλόνισε τα Σφακιά. Οι καπετάνιοι, που έμειναν με το τουφέκι στα χέρια πάνω στα ερείπια, ορκίστηκαν εκδίκηση.
Συνέχισαν τις επιδρομές κατά των αγάδων και τρία χρόνια αργότερα εξόντωσαν και τον πανίσχυρο Αληδάκη και τις εκατοντάδες των ανθρώπων του πυρπολώντας τον πύργο του και καταστρέφοντας τα υποστατικά του.

Πληροφορίες για τον τόπο του μαρτυρίου
Οι γνώμες των ιστορικών διχάζονται. Ο Παπαδοπετράκης, ο πλησιέστερος προς τα γεγονότα και πρώτος και κυριότερος ιστορικός της επανάστασης του 1770, ο οποίος γράφει ότι παρέλαβε από τον Ιωάννη Πωλιουδάκη ανέκδοτα έγγραφα σχετικά με την επανάσταση, αναφέρει ότι η εκτέλεση έγινε «εις την πλατείαν, την ούσαν προς την ανατολικής πύλην του Ηρακλείου τουρκιστήν ονομαζόμενην Ατ-Μεϊντάν».
Η ανατολική πύλη ήταν η πύλη του Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτο, στη νότια πλευρά της σημερινής πλατείας Ελευθερίας.

Ο Μουρέλλος αναφέρει ότι η εξέδρα στήθηκε κάτω από ένα πλάτανο της πλατείας, ο Ψιλάκης αντιγράφει τον Παπαδοπετράκη και ο Κριαρής δεν αναφέρει καθόλου τον τόπο του μαρτυρίου, Πιθανόν πάντως να υπάρχουν πάνω σε αυτό περισσότερες πληροφορίες στους κώδικες του Τούρκικου Αρχείου Ηρακλείου που η έρευνα τους θα φωτίσει όχι μόνο αυτό το περιστατικό, αλλά και πολλές άλλες σελίδες στην αιματόβρεκτη ιστορία του νησιού κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Όσο για τον τόπο ταφής, ο Παπαδοπετράκης αναφέρει ότι ο «υπερογδοηκοντούτης» Τούρκος Χασάν Μαράζης που παραβρέθηκε στην εκδορά, διηγήθηκε τη σκηνή στον Ιωάννη Πωλιουδάκη το 1838 και του έδειξε τον τόπο που τον έθαψαν. Τον έθαψαν σε ένα λάκκο νοτιοανατολικά της Ακ Ταμπιάς. Δηλαδή στην περιοχή που βρισκόταν το μαιευτήριο «Μητέρα».

Το τραγούδι του Δασκαλογιάννη
Δεκαέξι χρόνια αργότερα (1786), το τραγικό τέλος της επανάστασης του Δασκαλογιάννη, εξιστορεί στο ποίημα που συνέθεσε ο αγράμματος τυροκόμος από το Μουρί Σφακίων, μπάρμπα Μπατζελιός. Εάν δεν υπήρχε το τραγούδι τούτο και το σχετικό κεφάλαιο της ιστορίας του Παπαδοπετράκη που το συνέγραψε συγκεντρώνοντας εκατό χρόνια αργότερα διάσπαρτα στοιχεία από την παράδοση, πιθανόν η επανάσταση του Δασκαλογιάννη να είχε λησμονηθεί εντελώς.

Ο μπάρμπα Μπατζελιός (Παντελής), πολεμιστής του Δασκαλογιάννη, συνέθεσε το Τραγούδι του Δασκαλογιάννη, ένα έπος 1034 στίχων, που το υπαγόρευσε στον Αναγνώστη του παπά Σήφη Σκορδύλη, ο οποίος το κατέγραψε, γιατί ο ίδιος ο μπάρμπα Μπατζελιός ήταν εντελώς αγράμματος (το θυμόταν όλο απ’ έξω, όπως οι αρχαίοι επικοί ποιητές). Το συγκλονιστικό στιγμιότυπο της αφήγησης περιγράφεται από τον Αναγνώστη (που προφανώς ήταν κι αυτός ριμαδόρος, δηλαδή λαϊκός ποιητής) στο συγκινητικό επίλογο του ποιήματος.

Εκτός από την ιστορική και την ποιητική αξία του έργου, εντυπωσιακά είναι τα κοινά στοιχεία του με την αρχαία επική ποίηση και ιδιαίτερα με τα ομηρικά έργα μεταξύ των άλλων, η επανάληψη κάποιων φράσεων ή, σπάνια, και ολόκληρων στίχων (απαραίτητο για κάποιους που δεν έγραφαν, αλλά μόνο θυμούνταν απ’ έξω τόσες εκατοντάδες στίχους), καθώς και το ότι ξεκινά με επίκληση του ποιητή στο Θεό να τον βοηθήσει να φέρει σε πέρας την προσπάθειά του, όπως ο Όμηρος ξεκινούσε με τη γνωστή επίκληση στη Μούσα. Από τα κυριότερα κοινά στοιχεία όμως είναι η εξιστόρηση των μαχών, ο τρόπος περιγραφής του ήρωα και η αφήγηση των διαλόγων και των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στα πρόσωπα του έργου είναι φανερό ότι ο ποιητής δεν έχει στο νου του μόνο να εξιστορήσει τα γεγονότα, αλλά αναδημιουργεί, με γνήσιο λογοτεχνικό πνεύμα, μέσα στο έργο του ολόκληρο τον κόσμο στον οποίο διαδραματίζεται η τραγωδία γράφει ένα έμμετρο μυθιστόρημα.

Το 1978 ο αξέχαστος παπά Άγγελος Ψυλλάκης ηχογράφησε μεγάλο μέρος του τραγουδιού, σε παραδοσιακό σκοπό, στο δίσκο Το Τραγούδι του Δασκαλογιάννη (Calypso 80001).
Εμείς το παίρνομε από το εξαίρετο βιβλίο του Σφακιανού δημοσιογράφου, ερευνητή και συγγραφέα Πάρι Στ. Κελαϊδή Η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη (εκδ. «Καράβι και Τόξο», Αθήνα 1978) σε μερική αντιπαραβολή με την έκδοση του Βασίλη Λαούρδα (Το Τραγούδι του Δασκαλογιάννη, εκδ. Μουρμέλ, Ηράκλειον Κρήτης 1947) και το μεταφέρομε στη σημερινή ορθογραφία. Για τις υποσημειώσεις συμβουλευτήκαμε αρκετές φορές το αναλυτικό γλωσσάρι του βιβλίου.

Στην πλήρως σχολιασμένη, ιστορικά και φιλολογικά, έκδοση του Βασίλη Λαούρδα (Το Τραγούδι του Δασκαλογιάννη, εκδ. Μουρμέλ, Ηράκλειον Κρήτης 1947) επισημαίνονται τρεις ανακρίβειες στα ιστορικά στοιχεία που δίδει ο μπάρμπα Μπατζελιός:
Ότι οι Σφακιανοί δεν ήταν απαλλαγμένοι από φόρους, όπως αναφέρεται στο Τραγούδι, ότι ο Πρωτόπαπας, που ήταν θείος του Δασκαλογιάννη, συνελήφθη στα Σφακιά, σύμφωνα με τις τουρκικές αναφορές της εποχής, και όχι συνοδεύοντας το Δασκαλογιάννη, μαζί με τους άλλους, στο Ηράκλειο, ότι το μαρτύριο του Δασκαλογιάννη συνέβη όχι αμέσως, αλλά μετά από έναν ολόκληρο χρόνο αιχμαλωσίας (17 Ιουνίου 1771).
Κατά τον ίδιο το σχολιαστή, οι ανακρίβειες αυτές (παρόλο που πρέπει να κάνουν τον ιστορικό ερευνητή προσεκτικό στην αξιοποίηση του Τραγουδιού) καθόλου δε μειώνουν την αξία του ποιήματος· αντίθετα, «αναβαθμίζουν λογοτεχνικά την πραγματικότητα», εκφράζοντας καθαρότερα αυτά που όφειλε ο ποιητής να τονίσει.

βάσει της οποίας αναγνωρίζεται η αυτονομία των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών


Comments

  1. Αγαπητέ φίλε,
    Αποφάσισα να σου γράψω, γιατί μου αρέσει που σε απασχολεί η ιστορία της Κρήτης, των Σφακίων και της οικογένειας σου, αλλά και γιατί είμαι φίλος με πολλά μέλη της οικογένειας σου.
    Συμφωνώ με πολλά που αναφέρεις, αλλά σίγουρα δεν είστε …Ρώσσοι…
    Και για τον Δασκαλογιάννη δεν ξέρουμε αν το σόι του είχε μακρινή καταγωγή από την Βλαχία (που ηταν κάτω από τους Τούρκους, όχι τους Ρώσσους), η απλά ταξίδεψε για λίγο εκεί και του έμεινε το παρανόμι.
    Ειναι μεγάλη κουβέντα…
    Σχετικά με το επώνυμο σας, είτε το θέλουμε είτε όχι, τα περισσότερα επώνυμα έχουν απλή εξήγηση, και ειναι “παρανόμια” δηλωτικά κάποιας ιδιότητας του κατόχου τους. Στο ποιμενικό λεξιλόγιο, “κριαράς” είναι ο δυνατός-επιτήδιος βοσκός που έχει αναλάβει να βόσκει ξεχωριστά τους κριγιούς.
    Ο Κελαιδής στην “εγκυκλοπαίδια των Σφακίων” αναφέρει (παρόλο που δεν είναι πάντα αξιόπιστος) οτι ο πρώτος Κριαράς ήταν ένας τρίχρονος Καλλέργης που όταν τον βάφτιζαν στην Ανώπολη, χάθηκε για λίγο, και μετά τον είδαν στην πλάτη ενός κριαριού και ανφώνησαν ¨”Να τον! Βρε τον Κριαρα!” Λέει ότι την παράδοση αυτη του την έστειλε ο καθηγητης Εμ. Κριαράς, που τουν είχε πει ο Παυλος Παχυνάκης Κριαράς.

    Με φιλικούς χαιρετισμούς,
    Ευτύχης Τζιρτζιλάκης

    Ευτύχης Τζιρτζιλάκης - September 16, 2010 11:11 pm

  2. Αγαπητέ Ευτύχη είσαι και δικός μου φίλος

    Γνωριστήκαμε σε ένα γάμο μέσω του παιδικού μου φίλου Λεύτερη Κωπάση

    Σχετικά με τα γνωστά στοιχεία που παραθέτεις, έχω να πω ότι είναι και αυτά υποθέσεις και αν κάποια ιστορία περνάει από επώνυμα και αξιοσέβαστα πρόσωπα δεν σημαίνει ότι παίρνει υποχρεωτικά κάτι από το δικό τους επίπεδο. Απλά –κατά την γνώμη μου πάντα- ήταν και αυτοί αναζητητές αυτού που και εγώ τώρα με την σειρά μου αναζητώ.

    Η γνώση είναι ένα βουνό μεγάλο και δύσβατο, γι αυτό κανείς δεν το γυρίζει όλο.
    Βλέπει λοιπόν ο καθένας γύρω του ανάλογα με τον δρόμο που τράβηξε.

    Εσύ ήσουν για καιρό στην Ιαπωνία και αν εγώ τώρα έγραφα κάτι για την Ιαπωνία θα σου φαινόταν πιθανώς εκτός- μια και θα αναπαρήγαγα αναμασημένη τροφή ή θα έγραφα ένα μυθιστόρημα.

    Εγώ όμως έτυχε να ταξιδέψω στα μέρη από τα οποία καταγόντουσαν οι πρόγονοι πολλών από εμάς.

    Να παντρευτώ Μολδαβή γυναίκα και ν ακούω λέξεις Ρώσικες και Μολδαβικές που είναι τοπικές στην Κρήτη π.χ. Χαρώσε (που έχει και το ίδιο νόημα στα Ρώσικα, αλλά δεν υπάρχει στην υπόλοιπη Ελλάδα). Για την λύρα θέλω να το ψάξω το επόμενο διάστημα που επίσης δεν υπάρχει στην υπόλοιπη Ελλάδα.
    Είμαι ευτυχής γιατί βρέθηκα στην Λ. Ελλάδος (Bulevard Grecia) που είναι ο κεντρικότατος δρόμος που οδηγεί στο λιμάνι της Οδησσού (Ακριβώς σα να λέμε οδός Πειραιώς). Ένας τεράστιος , ίσιος περιστοιχισμένος με παλιά εντυπωσιακά κτήρια, κλειστός από αυτοκίνητα δρόμος της Οδησσού που θα έλεγα είναι ίσως ο παλαιότερος και πιο εντυπωσιακός. Το όνομα αυτό δεν δόθηκε πρόσφατα (αφού τώρα πια ο δρόμος αυτός οδηγεί στην Τουρκία) αλλά έχει διατηρηθεί από το παρελθόν, αποσιωπείται –γιατί η βλακεία και η παραπληροφόρηση στις μέρες μας είναι στην πρώτης θέση.

    Αξιοσημείωτο είναι ότι ο δρόμος αυτός είναι και ο μόνος δρόμος για την είσοδο στο λιμάνι της Οδησσού και ο αρχαιότερος δρόμος της πόλης. Είναι η έξοδος της ενδοχώρας προς την μαύρη θάλασσα.

    Στο μέλλον αμφιβάλω αν θα διατηρηθεί και αυτό ακόμα το όνομα, μια και το Τούρκικο στοιχείο είναι πλέον πολύ εξαπλωμένο ολόγυρα μας και κανείς δεν ασχολείται μ αυτό. Το Ελληνικό στοιχείο βαίνει μειούμενο και καθημερινά αλλοιώνεται λόγος της εξωτερικής πολιτικής που είναι για εσωτερική κατανάλωση -και αυτά που γράφω τα είδα με τα μάτια μου και είναι εύκολο να τα διαπιστώσει κάποιος, για να προσγειωθεί στην πικρη πραγματικότητα. (Τι άραγε εννοούσε αυτός που έγραψε “Όπου και να γυρίσω το βλέμμα η Ελλάδα με πληγώνει”)

    Σε ενημερώνω ότι έχω ταξιδέψει επι μακρών Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία (οχι σαν τουρίστας) και ξέρω καλά τι συμβαίνει γύρω μας. Επισκέφθηκα επίσης τις πρεσβείες μας οι οποίες είναι βαθιά νυχτωμένες.
    Για να μην πω πιο βαριά λόγια…Μπόρεί όμως οποιοσδήποτε να μιλήσει με άτομα μέσα σ αυτές για να καταλάβει πολλά περισσότερα.

    Ήμουν επίσης τυχερός στην συλλογή μου από ιστορικά στοιχεία να μπορέσω να αποκτήσω πολλά βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες του 18ου αιώνα και να δω έτσι ότι τα Ελληνικά στοιχεία που οι ιστορικοί έχουν στα χέρια τους είναι αναμάσημα Αγγλοσαξονικών και Γαλλικών κειμένων, οι οποίες χώρες είχαν τα δικά τους συμφέροντα στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κρήτη, όπου την ήθελαν για να την περιλάβουν στις κτήσεις τους. (για παράδειγμα πολλά εξα αυτών είναι και τυπωμένα στην Γαλλία). Ενώ αντίθετα η Ρωσία ήθελε την Ελλάδα ελεύθερη –προφανώς για να μην της κλίνει ο Τούρκικος στόλος το αιγαίο και να μπορεί να λειτουργεί το εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας. (Πράγμα ζωτικής σημασίας για την Ρωσία και τις γύρω της περιοχές).

    Για να μην μακρηγορήσω άλλο –έχω πολλά στοιχεία πλέον συγκεντρώσει αλλά κάτω από την πίεση των προβλημάτων οι από την άλλη πλευρά του ατλαντικού μου φορτώσανε- καθυστερώ πολύ να τα ανεβάσω.

    Όμως κλείνοντας σου επισημάνω δυο τρία στοιχεία.
    Διάβασε στις Ελληνικές εγκυκλοπαίδειες που αναφέρουν ότι η Ρωσία πρόδωσε την Ελλάδα στον πόλεμο του 1770.

    Διάβασε ξανά τα Ορλωφικά
    «Με το όνομα Ορλωφικά έμεινε γνωστή η ελληνική εξέγερση που ξέσπασε με την υποκίνηση της Ρωσίας το 1770, η οποία έστειλε στην Ελλάδα τους αδελφούς Ορλώφ για να αναλάβουν την ηγεσία. Με τη συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή οι ρωσικές δυνάμεις αποχώρησαν εγκαταλείποντας τους Έλληνες.»
    http://www.el.wikipedia.org/wiki/Ορλωφικά
    Τι έκανε 5 χρόνια πολέμους η Ρωσία στο αιγαίο δεν έστελνε στρατό και όπλα;
    Κοντά στο νου και η γνώση.
    (Το αν δεν έφθαναν όλα σωστά και στον προορισμό τους αυτό είναι ένα θέμα που έχει να κάνει με τους ενδιάμεσους πειρατές η και προδότες και θα το αναλύσω ξεχωριστά κάποια στιγμή γιατί αυτό ήταν και κατά την γνώμη μου το πρόβλημα που δεν απελευθερώθηκε προγενέστερα η Ελλάδα και η Κρήτη. Επιγραμματικά τα λέει και ο Κριάρης στην βιογραφία του για τους προδότες πράκτορες των Γάλλων και των Άγγλων που παρακολουθούσαν από κοντά τις προσπάθειες των Ρώσων και τις δυναμιτίζανε). Παραθέτω στο τμήμα Βιογραφίες την βιογραφία του Κωνσταντίνου Κριαρη.

    Ο Δασκαλογιάννης τιμωρήθηκε ένα χρόνο μετά με τέτοιο τρόπο γιατί είχαν βεβαιωθεί οι Τούρκοι ότι ήταν πράκτορας των Ρώσων και όχι ένας απλός κοινός πολίτης που ξεσηκώθηκε αγανακτισμένος από την Τούρκικη καταπίεση. (Αυτά είναι απλά πράγματα και θέλουν μόνο σκέψη για να δει καθαρά κάποιος, άλλα όπως μου έλεγε ο πολύ σημαντικός άνθρωπος που γνώρισα εδώ στην Αθήνα –Γιάννης Παλαιτσάκης- ένα από τα σημαντικά προβλήματα που έχει ο άνθρωπος σήμερα είναι που δεν σκέφτεται… και έχει απόλυτα δίκιο, ή μάθηση είναι τέτοια που δεν θέλει να σκέφτεσαι, αλλά ν αναμασάμε και να κινούμαστε γύρω από αυτό που μας δίνουν.

    Στην επαρχία Σφακίων δεν βρίσκω αρχοντικά σπίτια που θα μαρτυρούσαν πλούσιους της εποχής με μακρόχρονη παρουσία και ρίζες εκεί…
    Κοντά στο νου και η γνώση είναι όλα αυτά αλλά δεν σκεφτόμαστε…
    Το σπίτι του Δασκαλογιάννη που εξ όσων γνωρίζω κατοικούσε κάποια εποχή και του παππού μου η μητέρα – ήταν ένα απλό σπίτι όπως όλα τα αλλά. Και ασφαλώς όχι γιατί ήταν ταπεινή οικογένεια αλλά γιατί ήταν πρόχειρα και προσωρινά εγκατεστημένοι. Πήγαινε λοιπόν μια βόλτα στην Οδησσό να δεις που είχαν τα σπίτια τους και τα αρχοντικά τους. Και στο Ιάσι και στο Γαλάτι (το τρίγωνο που αργότερα δημιούργησε την φιλική εταιρεία, 45 χρόνια μετά).
    Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ξαναδιάβασε ότι στοιχεία βάζω στα ντοκουμέντα γιατί είναι σημαντικά όπως είναι σημαντική και η γνώμη σου όταν θα σχολιάσεις καθ ολοκληρία όλο το σιτε και όχι αποσπασματικά. Θα με βοηθήσεις πολύ αν μου αναφέρεις καθαρές δικές σου σκέψεις, όταν θα έχεις μελετήσει όλα τα ιστορικά στοιχεία από το 1769 που άρχισε η επανάσταση μέχρι το 1774 που πλέον οι Ρώσοι αβοήθητοι και προδομένοι κατ επανάληψη από τις υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις υπέγραψαν το 1774 την συνθήκη «Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή»
    http://www.el.wikipedia.org/wiki/Συνθήκη_Κιουτσούκ-Καϊναρτζή

    και εφ όσον η συνθήκη –την οποία πρέπει να διαβάσουν καλά όλοι οι Έλληνες, γιατί εξηγεί και αποδεικνύει τον αγώνα των Ρώσων- εξαντλημένη η Ρωσία δίνει πίσω όλες τις απελευθερωμένες περιοχές της Ελλάδας και παίρνει τις περιοχές του Εύξεινου πόντου –όπου και εγκαθιστά Έλληνες- ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΟΠΟΙΑ ΕΚ ΝΕΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΣΥΜΠΛΟΚΗ.

    Γι αυτό και 45 χρόνια μετά η μεγάλη και επιτυχή επανάσταση βαφτίζεται ξανά Ελληνική. Αλλά στην ουσία και πάλι σχεδιάζεται από τους Ρώσους και στο ίδιο μέρος που σχεδιάστηκε και αυτή του 1769-1774. (Όπου και συμμετείχε ο Δασκαλογιάννης. Σημειώνω ότι το Δασκαλογιάννης δεν είναι καν επίθετο είναι ουσιαστικά Γιάννης – Γιάννης.!!! Το πιο κοινότυπο όνομα μέχρι τις μέρες μας. Ο μορφωμένος Γιάννης.)

    Όλοι ξέρουμε ότι η ιστορία είναι γραμμένη σύμφωνα με τα συμφέροντα κάποιων, καλό είναι λοιπόν όλοι μας να ανατρέξουμε στα ιστορικά γεγονότα και να τα βάλουμε σε τάξη με την σειρά που αυτά εξελιχθήκανε και έτσι νομίζω θα καταλάβουμε τι πραγματικά συνέβη.

    Όλα αυτά που παραθέτω εδώ είναι απλά δικές μου σκέψεις και χαίρομαι που έκανες τον κόπο -παρα και την πίεση που και εσύ έχεις- να διαβάσεις και να σχολιάσεις.

    Να έχεις μια όμορφη μέρα
    Παύλος Κριαράς

    ΥΓ 1: Ολο το παραπάνω κείμενο θα επανέλθω να διορθώσω, μια και τώρα είναι αδύνατο να διαβάσω δεύτερη φορά –λόγο χρόνου και προβλημάτων- αλλά και αδύνατο να μην δημοσιεύσω.

    ΥΓ 2: Εδώ παραπάνω από το γραφείο μου –όπου και έχεις έρθει- είναι ένα κτήριο που ονομάζεται Φιξ και εκεί φτιαχνόταν μια μπύρα από κάποιον πλούσιο «Έλληνα» η οποία μπύρα σήμερα ξανακυκλοφορεί και διαφημίζεται σαν η Ελληνική μπύρα. (Η οποία είναι τόσο Ελληνική όσο είναι και η Amstel). Και ο ΑυστροΟυγκρος η Βαβαρός Κάρολος Φιξ ήταν –πάντα κατά την γνώμη μου- τόσο Έλληνας όσο και ο προγονός μου Ρώσος Ιωάννης Δασκαλογιάννης ή Ιωάννης Βλάχος.
    Όπως είναι λογικό: Κάθε μεγάλη κίνηση στην Ελλάδα εγκαθιστούσε και τους δικούς της ισχυρούς άνδρες.
    Έτσι την επανάσταση του 1770 δεν πρέπει να την βλέπουμε αποσπασματικά αλλά σαν μέρος της Ρώσικης προσπάθειας για την απελευθέρωση της Ελλάδος που ξεκίνησε το 1769 και τερματίστηκε εξαντλημένη και με πολλές απώλειες και από τις δυο πλευρές, το 1774. Πρώτα πρέπει να δούμε το δάσος για να καταλάβουμε το δένδρο.
    http://www.el.wikipedia.org/wiki/Συνθήκη_Κιουτσούκ-Καϊναρτζή

    Όταν κάποιος μελετήσει τα ιστορικά στοιχεία με τα γνωστά σίγουρα ντοκουμέντα για τον αδιάκοπο αγώνα των Ρώσων 1768-1774 (αβοήθητων από τις υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις) όπως προανέφερα και αμέσως μετά διαβάσει τις αναφορές που έχουν ευρύτητα γραφτεί στην βιογραφία του Δασκαλογιάννη:
    “Κάτω από τέτοιες σκέψεις ο Δασκαλογιάννης δεν άργησε να βρεθεί στις συσκέψεις των Ελλήνων του εξωτερικού που γινόταν στην Τριέστη υπό την υποκίνηση του Ορλόφ για επαναστατικό κίνημα στην σκλαβωμένη Ελλάδα. Αποδέχεται αμέσως την πρόταση για επανάσταση δίνοντας βάση στα μεγάλα λόγια και τις κούφιες υποσχέσεις περί ρωσικής βοήθειας και συμπαράστασης.” καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με την καταγεγραμμένη ιστορία…και μια εμφανέστατη προσπάθεια εκμηδενισμού και εξαφάνισης της Ρώσικης προσπάθειας.

    Τώρα που ερευνώ τα ιστορικά στοιχεία συνειδητοποιώ και εγώ τον Ρώσικο αγώνα, από την σχολική μου εκπαίδευση δεν θυμάμαι πουθενά την λέξη Ρωσία στους ευεργέτες -συμπαραστάτες έστω- της Ελλάδας.

    Ενώ είναι εμφανέστατα από τα ιστορικά στοιχεία ότι αυτοί υποκινούσαν επί 50 τουλάχιστον χρόνια τις Ελληνικές επαναστάσεις μέχρι που τέλος πέτυχαν τον σκοπό τους.

    Γύρισε μάλιστα στην σελίδα της εγκυκλοπαίδειας wikipedia που προανέφερα για την συνθήκη http://www.el.wikipedia.org/wiki/Συνθήκη_Κιουτσούκ-Καϊναρτζή και δείς στο τέλος την βιβλιογραφία:
    de Martens G. F. (ed.), Recueil des principaux traitis de I’Europe, Gottingen, 1791-1801, IV, 620.
    Αυτά λοιπόν που λαμβάνουν συχνά οι ιστορικοί στις αναφορές τους καθώς και οι Ελληνικές εγκυκλοπαίδειες είναι αυτά που οι Γάλλοι και οι Άγγλοι έγραψαν για μας…

    Και για την εποχή ήταν πιο εύκολο να μεταφράζουν ξένα κείμενα από το να στείλουν δημοσιογράφους να ψάξουν στοιχεία.

    Οι ξένοι δε ήταν πολύ οργανωμένοι και παρακολουθούσαν από κοντά όλα τα γεγονότα που διαδραματίζονταν στην Ελλάδα.

    Έτσι λοιπόν αν κάνεις κάποιους ελαφρούς υπαινιγμούς για τον συγχωριανό μας Κελαιδή (και την πολύ σημαντική δουλειά που έκανε, κανείς δεν είναι τέλειος) τι πρέπει να κάνεις όταν συνειδητοποιείς ότι την ιστορία μας σε μεγάλο βαθμό την καταγράφουν οι Άγγλοι και οι Γάλλοι; Πόσο μάλλον όταν αυτοί προσποριζόταν το γωνιακό οικόπεδο που λέγεται Ελλάδα;

    “ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΟΦΙΑ ΕΧΟΝΤΕΣ”
    Βάσει αυτού πιστεύω ότι μπορούμε να αυτοαποκαλούμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ όχι γιατί μένουμε Ελλάδα, αλλά γιατί αγαπάμε αυτή τη χώρα. Περισσότερο ίσως από πολλούς διοικούντες και ασφαλώς πολύ περισσότερο από τους ξένους «συνεταίρους» τους.

    Παύλος Κριαράς - September 17, 2010 10:31 am

  3. Όσο προχωρώ το ταξίδι μου στα σκοτεινά μονοπάτια της γνώσης του παρελθόντος μου γεννιούνται συνέχεια ερωτηματικά που μέχρι τώρα δεν μπόρεσα να βρω τις απαντήσεις σε κανένα από αυτά:
    Σίγουρα κανένας ιστορικός «περιπατητής» δεν νομίζω να θέλει να διαστρεβλώσει την ιστορία (όταν κινείται με αυθόρμητα και ειλικρινή συναισθήματα). Έτσι και εγώ δεν εκπροσωπώ κανέναν ούτε προσπαθώ να διαστρεβλώσω την ιστορία. Για να βρω όμως μια άκρη προσπάθησα να βρω περισσότερα στοιχεία για την οικογένεια του Δασκαλογιάννη στα πλάγια και προς τα πάνω. Δηλαδή περισσότερα στοιχεία για αδέρφια, ξαδέρφια, θείους και πατέρα, μητέρα.
    Δεν βρίσκω τίποτα ουσιαστικό.
    Δεν είναι επίσης περίεργο και αυτό…
    Ξεκινάς μια επανάσταση και δεν παίζουν κανένα ρόλο οι στενοί σου συγγενείς;
    Δεν φαίνονται πουθενά. (μόνο κάποια αναφορά που την αναφέρω παραπάνω ότι ο πασάς ήθελε να συλλάβει τ αδέρφια του Δασκαλογιάννη που είχαν φύγει στα Κύθηρα. Το “αδερφούς” όμως μπορεί και να εχει την γενικότερη ένοια του όρου και οχι την συγγένεια πρώτου βαθμού).
    Για διάβασε αντιθέτως την βιογραφία του Κωνσταντίνου Κριάρη που προανέφερα.
    Βλέπουμε λοιπόν ότι θα έπρεπε στοιχειώδη ρόλο να έχουν παίξει οι στενοί συγγενείς.
    Π.χ. όταν γύρισε στα Σφακιά και κρύφτηκε στην σπηλιά του «Δρακουλάκη» δεν βρίσκω ούτε εκεί αναφορές.

    Πήγε ο αδερφός η αδερφή, η μάνα, προσπάθησαν να τον φυγαδεύσουν και μετά να πουν ότι πέθανε κ.τ.λ. όπως θα έκαναν σε κάθε περίπτωση οι στενοί συγγενείς.

    Επίσης σε πολλά σημεία θα έπρεπε ιστορικά να φαίνεται ο πατέρας του και οι θείοι του.

    Σου θυμίζω σ αυτές τις περιπτώσεις ότι ακούγονται αυτά με κάθε λεπτομέρεια.

    Π.χ. στην αρχαία Ελλάδα ο Σωκράτης υποδέχθηκε τους μαθητές του στην φυλακή που θέλανε να τον φυγαδεύσουν για να μην πιει το κώνειο.

    Εδώ δεν βρίσκουμε αναφορές των Κρητικών. Ούτε τον προδίδουν, ούτε τον φυγαδεύουν. Αυτό εμένα μου λέει ότι στενά συγγενικά πρόσωπα δεν υπάρχουν –ώστε να ενδιαφέρονται για το άτομο προσωπικά και όχι για τον αγώνα.

    Δείχνουν δηλαδή όλες οι αναφορές που διαβάζω τα πρόσωπα που υπάρχουν γύρω να ενδιαφέρονται για τον αγώνα και να τους συνδέει αυτή η σχέση. Και όχι η εξ αίματος συγγενική που θα έβαζαν ίσως και σε εξέχουσα θέση την μεθόδευσης φυγάδευσης του προσώπου. Αντιθέτως δεν καταγράφεται καμία τέτοια προσπάθεια. (Βέβαια πάντα υπάρχει η περίπτωση όλα τα πρώτου βαθμού συγγένειας πρόσωπα και έχουν σκοτωθεί, να έχουν φύγει η να έχουν αιχμαλωτισθεί. Όπως στην περίπτωση η κόρη του.)

    Άρα ιστορικά -κατα την γνώμη μου πάντα- φαίνεται ένα πρόσωπο απομονωμένο πράγμα που επίσης αποδεικνύει ότι είναι ξένος.
    Απλά πρέπει να δούμε καλύτερα ότι εκείνη την εποχή δεν ήταν παράξενο να είναι κάποιος ξένος σε εκείνα τα πολυπληθή για την εποχή μέρη που κυρίως ζούσαν από το εμπόριο ξυλείας (τότε τα έρημα σήμερα βουνά ήταν δασοσκεπή) το εμπόριο ασβέστη, κάρβουνου κ.τ.λ.
    Έτσι απλά εμφανίσθηκε με καράβι και έδωσε το κοινότυπο όνομα Γιάννης και οι ντόπιοι του αποδώσανε το Βλάχος –προφανώς γιατί γνωρίζανε κάθε καράβι από πού έρχεται.
    Και ασφαλώς όλα αυτά είναι σκέψεις, που θα διαλυθούν με μιας μόλις βρω ουσιαστικά στοιχεία για τις ρίζες του και τους γύρω συγγενείς του σε πρώτο βαθμό συγγένειας. (εκτός από την γυναίκα του και τις κόρες του. Οι οικογένειες εκείνη την εποχή, -ιδιαίτερα οι εύπορες- ήταν πολυπληθής, όπως είναι σε όλους μας γνωστό).

    Ξέρεις κάποτε μίλαγα με κάποια κοπέλα με το επίθετο Κριαρά, σε κάποιο υπουργείο η οποία μου είπε ότι κατάγεται από την κεντρική Ελλάδα. Της είπα ευθύς αμέσως ότι κατάγεται από τα Σφακιά και σκέφθηκε λίγο και μου είπε. Νομίζω ότι μάλλον έχεις δίκιο αφού στο οικογενειακό μου δένδρο βρίσκω πίσω μου μόνο ένα παππού χωρίς συγγενείς και το επίθετο Κριαράς δεν συναντάται πουθενά στις γύρω περιοχές, στα μέρη από τα οποία υποτίθεται κατάγομαι.!!! Αντιθέτως οι περισσότεροι με το επίθετο Κριαράς που συνάντησα στην ζωή μου ήταν από την Κρήτη η την Σύρο… (στην Σύρο ξέρουμε ότι πήγαν κυνηγημένοι από τους Τούρκους λόγο των ανεπιτυχών επαναστάσεων στην Κρήτη).

    Άρα είναι πολύ σημαντικό αν κάποιος φίλος ιστορικός «περιπατητής» έχει κάποια πληροφορία για τους προγόνους του Δασκαλογιάννη καθώς και αδέρφια, ξαδέρφια κ.τ.λ. να τα εμφανίσει ώστε να ξεδιαλύνει το μυστήριο.
    Η βόλτα στο παρελθόν δεν είναι μονόδρομος. Κατά που βλέπω το φως θα πηγαίνω. Δεν έχω παρωπίδες ούτε ποταπά συμφέροντα.

    Παύλος Κριαράς - September 18, 2010 1:55 am

  4. Άλλο ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που έχει περάσει απαρατήρητο από όλους τους ιστορικούς είναι η χρονολογία γέννησης.

    Είναι εμφανές ότι τα Σφακιά εκείνη την εποχή που μάλιστα άκμαζαν είχαν δημογραφική οργάνωση.

    Αν διαβάσεις παραπάνω στο κεντρικό άρθρο για την αναζήτηση των ιστορικών στοιχείων για τον Δασκαλογιάννη αναφέρω αυτό που βρίσκω γραμμένο αυτούσιο:
    «Ο γραμματικός των Σφακιανών Σγουρομάλλης Νικολός αναγνωρίζει σύμφωνα με έγγραφο του 1767»
    Άρα υπάρχει γραμματικός και τα παιδία προφανώς δηλώνονταν με κάποια χρονολογία γέννησης.
    Σην περίπτωση του Δασκαλογιάννη που και για την εποχή ήταν ένα σοβαρό γεγονός που ταρακούνησε την Κρήτη ο θάνατος του, δεν μπορέσανε να αναφέρουν με ακρίβεια την χρονολογία γέννησής του, γιατί προφανώς δεν ήξερε κανείς πόσων ετών ακριβώς είναι. Ούτε οι ιστορικοί της εποχής έγραψαν γι αυτό μια στοιχειώδη αναφορά του τύπου γεννήθηκε τότε, εκεί από το γένος τάδε κ.τ.λ. Αυτά ήταν συνηθισμένα για την εποχή σε κάθε τέτοιο περιστατικό. Βέβαια το γενικό ξεκλήρισμα των Σφακιών και οι πυρκαγιές ίσως να δικαιολογούν αυτήν την παράλειψη οπότε και δεν το θεωρό τόσο σημαντικό στοιχείο όσο την απουσία συγγενών πρώτου βαθμού που προανέφερα.

    Παύλος Κριαράς - September 18, 2010 2:21 am

  5. Σχετικά με τον εποικισμό της Κρήτης από ξένους που υπάρχουν στην ιστορία της σήμερα σαν Κριτικοί ήρωες και επαναστάτες, οι οποίοι καλούσαν κατα καιρούς τον λαό σε ξεσηκωμό κατά του ζυγού, πρέπει να συμπεριλάβουμε και την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που άφησε το ίχνος της με τον τίτλο: «τα 12 αρχοντόπουλα»
    Έβαλα σχετικό άρθρο στην περιοχή Ντοκουμέντα του kriaras.com (αλλά στο ιντερνετ μπορείτε να βρείτε πολύ περισσότερα).
    http://kriaras.com/wp/kriaras-105.php

    Η περίπτωση του Δασκαλογιάννη πρέπει να μελετηθεί σαν συνέχεια του σχετικού άρθρου «τα 12 αρχοντόπουλα» μια και έχει πολλά σημεία κοινά, που αξίζουν την πρέπουσα προσοχή και σκέψη.
    (Προσπαθώ όσο μπορώ να αναφέρω τις πηγές και την σύνθεση των σκέψεων μου που με οδηγούν στα αποτελέσματα που παρουσιαζω, γιατί ο αναγνώστης μπορεί επίσης να βγάζει τα δικά του συμπεράσματα, τα οποία και να είναι διαφορετικά από τα δικά μου).

    Απλά γυρίζω προς τα πίσω και μαζεύω κομμάτι – κομμάτι του ματωμένου αλλά ένδοξου πάζλ.

    Μέχρι και οι οπλαρχηγοί του Δασκαλογιάνη είναι απόγονοι αυτών που ήρθαν 700 χρόνια πριν στην Κρήτη για τον ίδιο σκοπό που κατα την γνώμη μου ήρθε και ο Δασκαλογιάννης.

    Ίσως μάλιστα πρέπει να έχει κάποιος και ένα χάρτη κοντά του όταν διαβάζει κάποιες αναφορές σε τόπους που επηρέασαν την ιστορία της Ελλάδος για βλέπει παράλληλα που βρισκόταν οι Ρώσικες περιοχές που αναφέρονται σε πολλά σημεία του σίτε, ο Εύξεινος πόντος και η Κωνσταντινούπολη.

    Σχετικά τώρα με τ όνομα Βλάχος που έσβησε πια στην επαρχία Σφακίων η γιαγιά μου Αθηνά Κριαρά σε μια πρόσφατη αφήγηση της μου είπε ότι δίπλα στο σπίτι του Δασκαλογιάννη στην Ανώπολη κατοικούσε στις μέρες της κάποιος ονόματι Ανδρέας Βλάχος και ο οποίος αργότερα παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο Λουτρό έκανε μόνο θηλυκά παιδιά και έσβησε το όνομα.

    Αυτά υπάρχουν στην σύγχρονη ιστορία μας και είναι εύκολο να τα επιβεβαιώνουμε και να τα ερευνάμε.

    Στοιχεία όπως το οτι σ’ ένα τόσο μεγάλο χωριό όπως είναι η Ανώπολη, ν ανήκει το γειτονικό σπίτι στο σπίτι του Δασκαλογιάννη στον Ανδρέα Βλάχο, είναι επίσης τουλάχιστον αξιοσημείωτο (αν όχι ενδιαφέρον για περαιτέρω διερεύνηση).

    Παύλος Κριαράς - October 5, 2010 12:04 am

  6. Διάβασα αυτές τις μέρες το βιβλίο με τίτλο: «ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ», το οποίο οι αρχικοί συγγραφείς αναφέρονται ο ΜΠΑΡΜΠΑ ΜΠΑΝΤΖΕΛΙΟΣ και ο ΝΙΚΟΣ ΑΓΓΕΛΗΣ, Το αντίτυπο βρέθηκε στα χέρια μου χάρη στον ΠΑΥΛΟ ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ που βοήθησε στην επανέκδοση του και στον ΠΑΥΛΟ Κ.ΠΑΧΥΝΑΚΗ – ΚΡΙΑΡΑ που φρόντισε να βρίσκεται στην βιβλιοθήκη της γιαγιάς μου.

    Ομολογώ ότι έχει γίνει πολύ καλή δουλειά στο μεγαλύτερο μέρος του και αναφέρει πολλά σημαντικά στοιχεία με λεπτομέρειες και με αφηγήσεις από επιζώντες αλλά και από ιστορικά στοιχεία και ντοκουμέντα.

    Θα προσπαθήσω ν ανεβάσω το μεγαλύτερο μέρος του σε κάποια περιοχή στο σίτε (προφανώς θα την ονομάσω βιβλία και θ ανεβάσω εκεί αυτό και άλλα σημαντικά βιβλία που έχω βρει μέχρι τώρα). Ώσπου όμως να γίνει αυτό, λόγο του αμείλικτου χρόνου θ αναφέρω εδώ αποσπάσματα και σχόλια.

    Αρχίζω αμέσως από το γεγονός ότι ενώ αναφέρει ο συγγραφέας με απίστευτη λεπτομέρεια τα σημαντικά γεγονότα και τα πρόσωπα από την πρώτη κιόλας στιγμή της προετοιμασίας του αγώνα, και αναφέρει με λεπτομέρεια ακόμα και τα πρόσωπα που συμμετείχαν στην πρώτη συνάντηση στην βάφτιση της Βίγλας. Δεν βρήκα πουθενά αναφορά για πατέρα και μάνα. Μόνο γυναίκα και κόρες καθώς και την υπόλοιπη οικογένεια με τα μικρότερα παιδιά να ζουν σε άλλο νησί.

    Αυτό το πολύ σημαντικό γεγονός σε συνάρτηση με το ότι είναι περίπου 50 ετών την περίοδο των επιχειρήσεων είναι τουλάχιστον παράξενο.

    Σ αυτήν την ηλικία έπρεπε να έχει ακόμα και γιαγιά και παππού οι οποίοι θα έπρεπε να έχουν εμφανιστεί κάπου… στην εξέλιξη της ιστορίας.

    Επίσης τα πολύ γνωστά σε όλους στοιχεία ότι ήταν βασικά ναυτικός, η συμπεριφορά του ξενική για τον τόπο.

    Ρούχα και κοσμήματα Ρώσικα, επαφή και προσπάθειας εφαρμογής του Ρώσικου σχεδίου το οποίο όπως διαβάζω και στο βιβλίο αυτό η πρώτη εμφανής προσπάθεια των Ρώσων εκδηλώνεται ήδη πολλά χρόνια πιο πριν και τοποθετείται στο 1711, όπου με την επιστολή του ο Μεγάλος Πέτρος καλεί τους Έλληνες σε ξεσηκωμό. «προς πάντας τους πιστούς και πάντας τούς μητροπολιτάδες, όπου μας αγαπούν… και πάντας τούς χριστιανούς, όπου είναι εις την πίστιν μας και πάντας τούς παπάδες… Εγώ, σας κράζω εις τό ασκέρι μου και εις τό μεγάλο τάμπουρό μου… Μέ τήν δύναμιν του σπαθιού μου να εϋρετε ήσυχίαν και νά γλυτώσετε άπό τούς Τούρκους..,».

    Επίσης σύμφωνα με την ίδια πηγή τό 1766, ή αυτοκράτειρα Αικατερίνη ή Μεγάλη
    έστειλε ανάμεσα σε άλλους και τον Γ. Παπάζωλη στη σκλαβωμένη Ελλάδα, νά μάθη, νά ύποσχεθή, να φλογίση τούς “Ελληνες. Ό Παπάζωλη ς γύρισε όλη
    την Ελλάδα σχεδόν, είδε μητροπολιτάδες και καπετάνιους και άρχοντες. Είδε το Χρ. Γρίβα, το Στάθη Γεροδήμο, τον Λαχούρη, τον Π. Παλαμά τούς μητροπολίτες Κορίνθου, Πατρών, Λακεδαίμονος και άλλους. Τον πολύ Παναγιώτη Μπενάκη, τούς Μαυρομιχαλαίους.

    Το Ρώσικο σχέδιο λοιπόν ήταν σε λειτουργία τουλάχιστον 50 χρόνια πριν την επανάσταση του 1770.

    Και μάλιστα ακόμα και η Βενετία συμμετέχει παρασκηνιακά μια και όπως βλέπουμε στο βιβλίο στην σελίδα 18. Στο τέλος του 17ου αιώνα ή ίδια ή Βενετία,
    είχε προτρέψει τον Κρητικό Γεράσιμο Βλάχο, να απευθύνει στον πατέρα του Μεγάλου Πέτρου δέηση, προκαλώντας τον, να πολεμήσει τους Τούρκους «και ιταριστώσαν αύτώ τό βέβαιον της νίκης, τό ράδιον της των Άγαρηνών καταλύσεως και τό χρήσιμο ν της των Έλληνορρωμαίων Ελευθερίας».
    (προσέξτε και το όνομα -Βλάχος- εδώ, ως σύνδεσμος Βενετίας – Ρωσίας)

    Όλα αυτά τα στοιχεία πρέπει κατά την γνώμη μου να ερευνώνται συνολικά και να μην βλέπουμε την επανάσταση του 1770 ως ένα αποσπασματικό, απομονωμένο και τυχαίο ή αυθόρμητο γεγονός.

    Υπάρχει μια λογική σειρά στην ιστορία και τα γεγονότα, καθώς οι προσπάθειες της Ρωσίας είναι καταγεγραμμένες στην ιστορία, απλά ΔΕΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ…

    Άσχετα αν αυτή συνέβαλε να διδάσκονται σήμερα Ελληνικά στα Ελληνικά σχολεία…

    Για όσους τώρα βιαστούν να με κατηγορήσουν για φιλορώσο η οτιδήποτε άλλο, ξεκαθαρίζω ότι από την αρχή που ξεκίνησα να ερευνώ την ιστορία δεν φανταζόμουν ούτε και εγώ ότι θα έφθανε η σκέψη μου και η γνώση μου εδώ…

    Βλέπεις μεγάλωσα και εγώ με την γενική εικόνα που ήταν διάχυτη στην νεαρή μου ηλικία, ότι στην Ρωσία κατοικούν κακοί άνθρωποι -κομουνιστές- που μόνο κακό έκαναν στην Ελλάδα….

    Αυτό που έχω να πω στους επικριτές μου, είναι ν παραβλέπουν τα σχόλια μου και να επικεντρωθούν στα στοιχεία που με κόπο συλλέγω και δημοσιεύω, για να βγάλουν και αυτοί τα δικά τους συμπεράσματα.

    Παύλος Κριαράς - October 6, 2010 12:46 am

  7. Βλάχοι υπήρξαν πολλοί την εποχή εκείνη στο Λουτρό και στην ευρύτερη επαρχία Σφακίων. Είναι γραμμένα τα ονόματα Βλαχονικόλας, Βλαχανδρουλής κ.τ.λ. Αργότερα εξαφανίστηκε τ όνομα, λίγο με τους πολέμους, λίγο με τις αλλαγές ονομάτων. Ώσπου σήμερα δεν ξέρω να ονομάζεται κάποιος μ αυτό τ όνομα. Η έστω να περιέχεται στ όνομα του. Η προέλευση του ονόματος όλα δείχνουν ότι είναι από την περιοχή της Μολδοβλαχίας και είναι ενδιαφέρον που άνθρωποι από γιγαντόσωμη γενιά υπάρχουν ακόμα σήμερα στα μέρη αυτά. Όπως ο Ανδρούλακας που βρίσκεται στο κέντρο του Λουτρού. Κάπου διάβαζα μάλιστα για ένα συμβόλαιο την εποχή του Δασκαλογιάννη το οποίο αναφέρεται σε αγορά περιουσιακού στοιχείου στο Λουτρό. “Ο δάσκαλος Ιωάννης Ανδρουλιδάκης η Ανδρουλουδάκης αγόρασε ένα οικόπεδο στο Λουτρό”.

    Παύλος Κριαράς - December 11, 2010 12:58 am

  8. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΦΑΚΙΩΝ του ΠΑΡΗ ΚΕΛΑΙΔΗ
    Τόμος 1, Κεφάλαιο 15, Σελίδα 118

    Γράφει επι λέξη τα εξής:

    ΙΕ. ΜΙΑ ΑΔΙΚΙΑ
    “Ο ελληνικός λαός εκτιμά και σέβεται τη μνήμη του πρωτομάρτυρα της Κρήτης, του Ι. Δασκαλογιάννη. Οι «εγκέφαλοι», όμως, του υπουργείου Παιδείας, ακόμη και σήμερα επιμένουν να αφιερώνουν στον Ήρωα μόλις τρεις αράδες στα σχολικά βιβλία.
    Η απαράδεκτη αυτή τακτική έχει προκαλέσει την αγανάκτηση εμάς των Κρητικών και ιδιαίτερα των Σφακιανών, που με αλλεπάλληλα διαβήματα (υπομνήματα συλλόγων, διαλέξεις, δημοσιεύματα και ανακοινώσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης) κρατούμε το θέμα ανοικτό και αναμένομε τη δίκαιη αποκατάσταση.”

    ΙΣΤ. ΚΑΙ ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΩΣΗ
    “Εάν παραπονιόμαστε (και σωστά) για την έλλειψη του Δασκαλογιάννη στα σχολικά βιβλία, από την άλλη πλευρά ικανοποιηθήκαμε απόλυτα από το γεγονός ότι ο Ήρωας μας δικαιώθηκε ιστορικά -προσφάτως.
    Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας υπέγραψε στις 19 Μάρτη 2008 Διάταγμα, με το οποίο καθιερώνεται επισήμως ως Παγκρήτιος εορτασμός της επανάστασης 1770-71, η επέτειος θανάτου του Αρχηγού Δασκαλογιάννη.
    Η ωραία προσπάθεια ξεκίνησε με κοινή επιστολή που απέστειλαν την 1η Ιούνη 2005 ο τότε νομάρχης Χανίων Γιώργος Κατσανεβάκης και ο δήμαρχος Σφακιών Σήφης Λύκος. Τότε, εκδόθηκε Προεδρικό Διάταγμα που καθιέρωνε μεν «την πρώτη μετά τη 17η Ιουνίου Κυριακή (ημερομηνία θανάτου του) ως δημόσια εορτή», αλλά μόνο για το Νομό Χανίων.
    Η προσπάθεια συνεχίστηκε τον Ιούνη 2007. Τώρα το έγγραφο υπέγραφαν οι τέσσερις νομάρχες της Κρήτης, οι τέσσερις δήμαρχοι από τις πρωτεύουσες των νομών και πέμπτος ο ενδιαφερόμενος δήμαρχος Σφακιών. Το αίτημα ήταν για Παγκρήτια εορτή.
    Η συντονισμένη προσπάθεια έφερε το ποθητό αποτέλεσμα. Η επανάσταση Δασκαλογιάννη του 1770 καθιερώθηκε με Π. Διάταγμα ως Παγκρήτια εορτή.
    • Ο πρόεδρος της Ένωσης απανταχού Σφακιανών Σήφης Μανουσογιάννης, ο οποίος έχει και τη διεύθυνση της εφημερίδας μας «Τα Σφακιά», αφιέρωσε τη μισή πρώτη σελίδα, αλλά και ολόκληρη την τελευταία (του φύλλου 124/Μάη 2008), για την πραγματικά «Ιστορική δικαίωση της επανάστασης Δασκαλογιάννη».”

    Αφού το υπουργείο παιδείας ενδιαφέρεται να κρατά ψηλά το φρόνημα των πολιτών για την πατρίδα και να εξυμνεί τους ήρωες γιατί εν τούτης, παραβλέπει -σύμφωνα με τα γραφόμενα του συγγραφέα Πάρη Κελαιδή- την επανάσταση Δασκαλογιάννη;, για την οποία έχουν γραφτεί πολλά βιβλία και επιπλέον δεν ήταν ένα αυτόνομο γεγονός. Δηλαδή ήταν ένας συντονισμένος ξεσηκωμός κατά της Τουρκοκρατίας,

    αφού ταυτόχρονα είχε κινηθεί και η επανάσταση στην Μάνη, ενώ παράλληλα μάχες διεξάγονταν και στην θάλασσα.

    Το παρακάτω σχετικό κείμενο ίσως μας δίνει κάποια εξήγηση και μας οδηγεί στην λύση του γρίφου της αδιαφορίας του υπουργείου παιδείας:

    Αυτοκρατορικό φερμάνι της 10ης Απρίλη 1770
    “Επειδή οι κάτοικοι της Νήσου μοί εγνωστοποίησαν δι’ αναφοράς των ότι η υποκρυπτόμενη εις την ψυχήν των πάντοτε με στάσεις και ραδιουργίας ασχολουμένων ραγιάδων της επαρχίας Σφακιών έφεσις δι’ αποστασίαν ανεφάνη πάλιν εσχάτως και ότι ούτοι επί των σκοπώ διαρπαγής και λεηλασίας των υπαρχόντων των Μουσουλμάνων υπεσχέθησαν βοήθειαν εις τον άπιστον Μόσκοβον, ο οποίος απέστειλεν εις αυτούς διά των πλοίων του πολεμοφόδια και λοιπά χρήσιμα πολεμικά είδη επί τω σκοπώ, όπως διά της συνδρομής των επιφέρουν ζημίας και βλάβας τόσον εις τους Μουσουλμάνους της Μάνης όσον και εις τούτους της Κρήτης,…”
    (Το απόσπασμα ειναι από τον Σουλτάνο προς τους Τούρκους της Κρήτης, με σκοπό την κατάπνιξη της Κρητικής επανάστασης που ξεκίναγε)

    Αν το υπουργείο παιδείας δώσει σημασία στην επανάσταση της Κρήτης το 1770 και ταυτόχρονα της Μάνης, θα αρχίσουν να έρχονται στην επιφάνεια μια σειρά από γεγονότα που για τον πολύ κόσμο ενώ είναι γραμμένα στην εγκυκλοπαίδεια που αραχνιάζει στο σπίτι του, εν τούτης στο μυαλό του έχουν περάσει αποσπασματικά και ελλιπή. Και αν το πάμε πιο μακριά ίσως επαληθευτούν οι φωνές που δείχνουν ότι το Ελληνικό δημόσιο έχει στελεχωθεί στην βαθύτερη βάση του από ανθρώπους που λειτουργούν για τα συμφέροντα ξένων.(Βλέπε: Το Ελληνικό δημόσιο χρέος και η στελέχωση εδω και 200 χρόνια των Ελληνικών δημοσίων υπηρεσιών από ξένους.)

    Δηλαδή αυτό που αναφέρει και το Τούρκικο φιρμάνι το οποίο ουσιαστικά μιλά για την συντονισμένη προσπάθεια σε Κρήτη και Πελοπόννησο και όχι αποσπασματική μόνο στην Κρήτη, όπως εμφανίζεται μέχρι τώρα στους περισσότερους.

    Την ουσιαστική συμβολή της Ρωσίας που εξοπλίζει τις Ελληνικές επαναστάσεις και έχει όπως βλέπουμε φτάσει και στ αφτιά του Σουλτάνου, η συντονισμένη μεθόδευση αυτή και την τονίζει στους Κρητικούς στρατηγούς του για να μην δουν την Κρητική επανάσταση σαν μια λαϊκή εξέγερση αλλά μια συντονισμένη προσπάθεια κατά του Τούρκικου ζυγού.

    Πράγμα που επίσης θα σηματοδοτούσε ότι η επόμενη μεγάλη και επιτυχής επανάσταση του 1821 ήταν μια συνέχεια της επανάστασης του 1770, με την Ρωσία και πάλι να πρωτοστατεί. Στην εδαφική έκταση της οποίας σχεδιάσθηκε και κινητοποιήθηκε. Συγκεκριμένα στην Νότιο Δυτική Ρωσία, (Μολδοβλαχία), περιοχή από την οποία σύμφωνα με τ όνομα του Δασκαλογιάννη “Ιωάννης Βλάχος” ήταν και η καταγωγή του.

    Σημειωτέον το υπουργείο παιδείας δεν αφιερώνει μόνο για την επανάσταση της Κρήτης και της Μάνης το 1770 ελάχιστο χρόνο και για την Ρώσικη βοήθεια έρχεται με αγνωμοσύνη να την παραβλέπει πλήρως, αλλά ακόμα και για τους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, επιστήμονες, ιστορικούς κ.α. αφιερώνει επίσης ελάχιστο έως καθόλου χρόνο.

    Οπότε βγάλτε τα συμπεράσματα σας για το ποιος παραποιεί της ιστορία δια της απόκρυψης αυτής.

    Παύλος Κριαράς - December 11, 2010 4:29 am

Leave a comment
Name (required)
Mail (will not be published) (required)
Website

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>